فقدان هوای پاک موجب انواع سرطان/شکاف بین بهداشت و درمان درایران روز به روز عمیق تر می شود
آستان بهارستان؛ رییس فراکسیون دیپلماسی سلامت مجلس شورای اسلامی همچنان شکاف عمیقی بین بهداشت و درمان وجود دارد که روز به روز هم عمیق‌تر و فقدان هوای پاک موجب انواع سرطان می‌شود.
زهرا شیخی، به مناسبت روز سرطان و ضمن تبریک ولادت امام علی (ع)، گفت: آن حضرت حکومتی عادلانه و بر مدار انصاف و نگاه مترقی به جامعه تشکیل دادند که ذیل آن نگاه مترقی اسلامی، تمام ابعاد فردی و اجتماعی انسان‌ها به ظرافت مورد توجه قرار داشت. امام علی (ع) به تمام مسائل ریز که در بعد جسمانی و روانی افراد نقش داشت، دقت داشتند.
وی افزود: زمانی که در مورد زنان صحبت می‌کنیم، باید بدانیم که بانوان نیمی از جامعه را تشکیل می‌دهند که در عین حال سلامت نیم دیگر جامعه را نیز تضمین می‌کنند. در واقع اگر در یک خانواده، زن در سلامت باشد ناخودآگاه این سلامتی به افراد دیگر خانواده هم منتقل می‌شود که با نگاهی وسیع در مجموع، این سلامت به جامعه نیز منتقل خواهد شد و اگر زن در یک خانواده دچار مشکل یا آسیب باشد، کل خانواده تحت تاثیر قرار می‌گیرد.
او با اشاره به تعریف تندرستی و سلامتی، ادامه داد: چه بر اساس گفتمان حکیمانه‌ای که در قانون ابن سینا تعریف شده و چه با نگاه طب رایج و نوین که مستندات آن از سوی سازمان جهانی بهداشت نشات می‌گیرد، تندرستی و سلامتی تحت عنوان تامین رفاه کامل جسمانی، روانی و اجتماعی انسان معنی می‌گیرد بنابراین؛ تندرستی تنها فقدان بیماری نیست بلکه نداشتن هیچگونه مشکل روانی، اجتماعی، اقتصادی و وجود سلامت جسمانی برای هر فرد در جامعه است. در واقع یک نگاه بسیار وسیعی که تمام ابعاد مرتبط با انسان را مدنظر قرار می‌دهد.
رییس فراکسیون دیپلماسی سلامت مجلس شورای اسلامی با تاکید بر اینکه پس از پیروزی انقلاب، زنان در جامعه ایران رشد قابل توجهی به تمام لحاظ داشتند، تصریح کرد: البته ما منکر برخی ایرادات و کاستی‌ها نیستیم اما با وجود همان مشکلات بازهم نگاهی که به زن در جامعه اسلامی ایران وجود دارد، نگاهی بسیار خوب است که در ابعاد مختلف منجر به رشد بانوان جامعه شده است.
شکاف عمیق میان بهداشت و درمان
وی در بخش دیگری از سخنانش با تاکید بر مقدم بودن اصل پیشگیری بر درمان بیماری‌ها، اظهار کرد: علی‌رغم این تاکید اما در عمل به چنین اصلی توجه نمی‌شود. اگر پیشگیری بر درمان مقدم است آیا بودجه‌ای که برای حوزه بهداشت درنظر گرفته می‌شود، قابل توجه است؟ چیزی که بنده به عنوان یک نماینده مجلس شورای اسلامی مشاهده می‌کنم این است که همچنان شکاف عمیقی بین بهداشت و درمان وجود دارد که روز به روز هم عمیق‌تر می‌شود.
بار مالی که «سرطان» به جامعه تحمیل می‌کند
شیخی ادامه داد: سرطان نوعی بیماری است که بار مالی بسیار شدیدی به جامعه تحمیل می‌کند. در حوزه سرطان‌های بانوان باید بپذیریم که اگر زن به عنوان ستون خانواده به عنوان مثال به سرطان سینه که شایع‌ترین سرطان در میان زنان ایران و جهان است، مبتلا شود، ابتدا خانواده و بعد جامعه باید چه هزینه‌ای از ابعاد روانی و اقتصادی پرداخت کند؟ این در حالی است که اگر در بعد پیشگیری هزینه کنیم، مبالغ اصلا قابل مقایسه با بعد درمانی نیست. آیا باید تمام تمرکز و سیاست‌گذاری‌ها به ابعاد درمانی معطوف شود؟ اگر این بودجه در زمینه بهداشت و ترویج سبک زندگی سالم هزینه شود قطعا اتفاقات مثبتی رخ خواهد داد.
تنها وزارت بهداشت مسئول «پیشگیری» از بیماری‌ها نیست
این عضو هیئت علمی پژوهشکده سرطان معتمد جهاد دانشگاهی، گفت: در سال جاری برای اولین بار در طول انقلاب اسلامی یک ردیف بودجه مستقلی با بودجه ۸۰ میلیارد تومانی برای شبکه ملی پیشگیری از سرطان با نگاه ویژه بر سرطان سینه با تصویب مجلس شورای اسلامی به این مهم اختصاص یافت که این نشان از اهمیت موضوع و نگاه عدالت و سلامت محور تصمیم‌گیران دارد؛ ولیکن آیا برای بحث پیشگیری صرفا و تنها وزارت بهداشت و درمان نقش دارد؟ خیر به هیچ عنوان چنین نیست. بنده به عنوان یک پزشک و فردی در جایگاه نمایندگی مجلس میگویم صرفا وزارت بهداشت مسئول پیشگیری از بیماری‌ها و خصوصا بیماری نگران کننده‌ای مثل سرطان نیست و سایر وزارتخانه‌ها نظیر وزارت صمت، وزارت رفاه، وزارت اقتصاد و…. هم مسئولیت دارند.
«هوای پاک» حق اولیه مردم
این متخصص طب سنتی ایرانی، افزود: بر اساس تعاریف حکیمانه طب سنتی، از مهم‌ترین اصول تضمین کننده سلامتی، آب و هوای سالم در کنار تغذیه و فعالیت بدنی مناسب است. برای داشتن جان سالم، نیاز به هوای پاک داریم اما آیا در کشور ما قانون هوای پاک به درستی اجرا می‌شود؟ تنفس در هوای پاک حق اولیه مردم است تا سلامت باشند؛ موضوعی که فقدان آن در بروز انواع سرطان‌ها نیز بسیار موثر است.
وی با بیان اینکه سرطان یک بیماری با علل ناشناخته است که ژنتیک، چاقی و اضافه وزن، میزان فعالیت بدنی، عادات غذایی و… در آن موثر است، تاکید کرد: نکته قابل توجه این است که در کشورهای پیشرفته و در حال توسعه آمار بروز و شیوع بیماری بیشتر است، اما علت این موضوع چیست؟ در این کشورها اغلب صنایع بزرگ وجود دارند و رویکرد آنها به سمت مصرف فست‌فودها و غذاهای صنعتی است و در کنار آن فعالیت بدنی مناسبی هم ندارند.
آیا تغییر شاخص‌های آلودگی هوا، راهکار رفع این معضل است؟
این پزشک لنفولوژیست، ادامه داد: علت بروز سرطان در ایران هم به عنوان یک کشور در حال توسعه مانند سایر کشورها است که سبک زندگی و آب و هوای آلوده عامل مهمی برای بروز بیماری است. باید این دیدگاه به وجود آید که اگر برای پیشگیری از آلودگی هوا هزینه کنیم قطعا هزینه درمان سرطان کمتر خواهد شد. چرا صنایع فیلترینگ مناسب ندارند؟ این کار چه زمانی قرار است انجام شود؟ آیا اینکه بیاییم شاخص آلودگی هوا را تغییر دهیم واقعا راهکار مناسبی است یا صورت مسئله پاک شده است؟
وزارت صمت پاسخگو باشد
وی آلودگی هوا را معضلی با علل بروز مختلف معرفی کرد و گفت: البته نکته شایان توجه این است که نه تنها درمورد سرطان بلکه درمورد انواع دیگر بیماری‌ها و حتی یک احساس خستگی مزمن فردی، آلودگی هوا موثر است. یکی از علل ایجاد آلودگی هوا در کنار صنایع، وجود خودروهایی با کیفیت نامناسب است اما آیا وزارت صمت در این زمینه پاسخگو است؟ تکنولوژی خودرو در ایران به ۳۰ سال قبل باز میگردد، وقتی در مجلس شوارای اسلامی صحبت از واردات خودرو می‌شود، رویکرد بنده به عنوان یک پزشک، رویکردی سلامت محور است. با افزایش تعداد خودروهای فرسوده که سبب آلودگی هوا می‌شود، وزارت متبوع باید پاسخگو باشد.
برای «سوخت پاک» هزینه شود
سخنگوی کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی، افزود: در مورد مازوت سوزی، وزارت نفت و نیرو چقدر برای تولید یک سوخت پاک و مناسب کار کرده است؟ اگر بخواهیم هزینه درمانی کاهش پیدا کند، باید برای تهیه سوخت پاک هزینه کنیم تا آن وقت از بروز بیماری سختی مانند سرطان جلوگیری کنیم. اما درکل حقیقت این است که وزارتخانه‌های مختلف خیلی کم با این دیدگاه به موضوع سلامت نگاه می‌کنند. سلامت یک زنجیره است که حلقه‌های به هم پیوسته زیادی باید کنار هم قرار گیرند تا به آن دست یابیم. اگر قرار است برای مبتلایان به بیماری سرطان کاری انجام دهیم، باید از ابتلا پیشگیری کنیم.
بن بستی به نام « مالیات بر دخانیات»
او با تاکید بر اینکه مصرف دخانیات یکی از عوامل خطر مهم بروز سرطان است، تصریح کرد: در این زمینه هم لازم است مالیاتی که از دخانیات گرفته می‌شود اثر بازدارنده داشته باشد درحالی که وقتی از این مهم صحبت می کنیم بعضا با بن‌بست روبرو می‌شویم که اثر بازدارندگی از مصرف دخانیات ایجاد نمی‌شود. در لایحه بودجه ۱۴۰۲ هم میزان مالیات بر دخانیات، آنگونه که باید تعبیر می‌شد، نبوده است.
شیخی با بیان اینکه تغذیه سالم اصلی مهم در پیشگیری از سرطان‌ها است، توضیح داد: در این زمینه وقتی از سند ۲۰۳۰ صحبت می‌کنیم ذهن‌ها به سمت ابعاد فرهنگی می‌رود درصورتی که سند ۲۰۳۰ اهداف بسیار مهمی دارد که خیلی از آنها به سلامت جسم و روان باز میگردد که با عنوان «زندگی بدون فقر» به آن پرداخته شده است. با مطالعه این بخش از سند می‌بینیم حرف از پروتئین‌های جدید و یا به طور کلی رویکرد غذایی جدید است.
وی افزود: موضوع «توسعه پایدار» کلید واژه کلام بسیاری از مسئولین است اما چرا باید به سمتی حرکت کنیم که توسعه سبب پسرفت شود؟ رویکرد ما باید پیشرفت بر اساس پایه‌های درست و با بومی‌سازی دانش خودمان باشد. اگر قرار است برای ایران اسلامی تصمیم بگیریم باید اساس ذائقه همین مردم و با اقلیم محل زندگی خودشان باشد.
غذایی که می‌خوریم سالم است؟
وی یکی از ارکان مهم تصمیم‌گیری در حوزه سلامت را اهمیت به امنیت غذایی دانست و بیان کرد: بر اساس گفته مسئولین مربوطه اکنون چندین ماه است که کالاهای استراتژیک ما در کشتی‌هایی در بنادر جنوبی کشور مانده است. فارغ از بحث مشکلات اقتصادی این اتفاق، می‌دانیم که این مواد استراتژیک اکنون در هوای گرم و شرجی در کشتی قرار دارند که این دو عامل بر ذرت، گندم، سویا، کنجاله‌ها و… اثرگذار خواهد بود. در خوشبینانه‌ترین حالت با شرایطی که ذکر کردم کیفیت مواد از بین می‌رود اما نمیتوان خوشبین بود؛ چرا که در این مدت زمان ممکن است این مواد استراتژیک سمومی هم تولید کرده باشند که در زنجیره غذایی وارد سبد غذایی ما می‌شوند؛ حال آیا این غذا سالم است؟
او تاکید کرد: وقتی صحبت از شبکه ملی پیشگیری از سرطان می‌شود، یک بعد بحث غربالگری است، بعد اصلی آن که باید با اراده ملی مدنظر مسئولین اجرایی و تقنینی باشد این است که حلقه‌های واسط در زنجیره تامین سلامت نقش خود را به درستی ایفا کنند و غذای سالم به موقع و با کیفیت مناسب به دست مردم برسد و اگر کسی از این مهم استنکاف کرد و ترک فعل داشت باید پاسخگو باشد. در عین حال جامعه هم باید آموزش ببیند تا برای خودآزمایی و غربالگری آگاه شود تا حتی اگر خدایی نکرده بیمار شد، بیماری بر میزان کاهش بقای او اثرگذار نباشد.
رییس فراکسیون دیپلماسی سلامت مجلس شورای اسلامی، ادامه داد: در حوزه فعالیت بدنی که نقش مهمی در پیشگیری از انواع بیماری‌ها از جمله سرطان دارد، ما چقدر فضای فیزیکی مناسب برای ورزش کردن مردم آن هم بدون هزینه، فراهم کرده‌ایم؟ حتی اگر فردی قصد پیاده روی از محل کار تا خانه خود را داشته باشد ممکن است به دنبال آلودگی هوا این کار را هم نتواند انجام دهد.
روند رو به رشد سرطان سینه و کاهش سن ابتلا در ایران
وی درخصوص آمار بروز سرطان سینه، بیان کرد: این آمار ۱۲ درصد است که یعنی از هر ۸ زن، یک‌نفر مبتلا به سرطان سینه است. متاسفانه مطالعات نشان می‌دهد که این آمار رو به افزایش است که علت عمده آن نیز سبک زندگی غلط است. یکی از نگرانی‌های ما در ایران پایین آمدن سن شیوع سرطان سینه است که به حدود ۴۰ سالگی رسیده است درحالی که در دنیا سن ۵۰ سال است.
سخنگوی کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی درباره ارزیابی فعلی اقدامات وزارت بهداشت در زمینه غربالگری و درمان سرطان‌ها، اظهار کرد: مرداد ماه ۱۴۰۰ بر اساس مصوبه هیئت وزیران ابلاغیه‌ای به وزارتخانه‌های بهداشت، رفاه، صمت و اقتصاد انجام شد تا غربالگری رایگان برای تشخیص زودهنگام سرطان‌های شایع شامل سرطان پستان، سرطان دهانه رحم، سرطان روده بزرگ در دستور کار قرار گیرد تا آزمایشات، تست‌ها و خدمات مرتبط تحت نظام ارجاع و پزشک خانواده در پوشش بیمه‌های پایه قرار گیرد؛ زیرساختی که فکر می‌کنیم هنوز به قدر کفایت فراهم نیست. سوال اینجاست که این ابلاغیه از یک سال و نیم گذشته تاکنون چقدر اجرایی شده است؟
تشکیل شبکه ملی پیشگیری از سرطان در ذیل جهاد دانشگاهی
وی افزود: البته در وزارت بهداشت اتفاقات مثبتی رخ داده است. به عنوان مثال همین شبکه ملی پیشگیری از سرطان که به کمک جهاد دانشگاهی شروع به کار کرد توانست موتوری مسکوت مانده را به حرکت درآورد به شکلی که ذیل این شبکه در ۷۵ شهر زیرساخت‌های لازم فراهم شده است. در عین حال در طرح پایلوتی که ماموریت جهاد دانشگاهی برای سال ۱۴۰۱ بود، در ۱۱ استان به شکل پایلوت برای بررسی و تشخیص سرطان سینه اقدام شده است. جهاد دانشگاهی ساختاری چابک با نیروی انسانی نخبگانی در سراسر کشور دارد که می‌تواند در زمینه غربالگری و پیشگیری از سرطان هم فعالیت کند و به کمک وزارت بهداشت بیاید. متاسفانه گاهی برخی تصمیم‌گیری‌ها سبب می‌شود آسیب ناشی از تصمیم به خود مجموعه بازگردد که این درست نیست.
شیخی در خاتمه گفت و گوی خود با ایسنا، بیان کرد: اگر بتوانیم هزینه‌ها را به سمت فراهم کردن زیرساخت‌های غربالگری و پیشگیری ببریم چه بسا هزینه‌ها کمتر از بعد درمان خواهد بود. چرا که در حوزه درمان علاوه بر هزینه‌های درمانی نیازمند هزینه برای خرید و نگهداری دستگاه‌ها، هزینه نیروی انسانی متخصص و… نیز هستیم.پایان پیم/۱۱۰
منبع: ایسنا
