اخبار پوششی و تولیدی قماخبار قماخبار مهم
چرا رشد نوسازی بافت فرسوده اصفهان، سالانه یک در صد است؟!
آستان بهارستان ؛ چرا رشد نوسازی بافت فرسوده اصفهان، سالانه یک در صد است؟! مانع اصلی احیای بافت های فرسوده چیست؟! چرا براى جبران خسارات وارده به خانه هاى حریم حسینیه جماران کارى نمى شود؟!
در خبرها خواندم که کارشناس مطالعات برنامه ریزی شهری معاونت شهرسازی و معماری شهرداری اصفهان اعلام کرده است که: «در حدود ۱۵ سال گذشته (از سال ۸۶ تا ۱۴۰۰) مجموعاً ۱۶ هزار و ۸۰۰ پروانه ساخت و ساز در محدوده بافت فرسوده این کلانشهر صادر شده که نشان می دهد هر سال کمتر از یک درصد از بافت فرسوده این دیار نوسازی شده است و با توجه به این فرآیند باید چیزی بیش از ۱۰۰ سال برای نوسازی بافت فرسوده مصوب در شهر اصفهان در نظر گرفت!!»
این خبر عجیب و تکان دهنده ای بود و نشان می دهد مجموعه مشوقات برای نوسازی بافت فرسوده، مؤثر نبوده و یا عواملی مانع تحقق اهداف شهرداری برای احیاء بافت های فرسوده است.
تازه یک نکته را هم باید در نظر داشته باشیم که این آمار بر اساس صدور پروانه ها محاسبه شده است و حال آنکه برخی صرفا پروانه گرفته اما موفق به ساخت نشده اند لذا آمار دقیق شاید از یک درصد هم پایینتر باشد علاوه بر اینها با توجه به اینکه عمر مفید ساختمان در ایران بین ٣٠ تا ۴٠ سال است تا صد سال دیگر تمام جدیدالاحداث ها هم مجددا فرسوده شده اند.
اگر مسئولان شهرداری در این موضوع بررسی میدانی داشته باشند شاید به عوامل اصلی عدم تحقق احیاء بافت فرسوده واقف شوند که بنده در نظر دارم با توجه به این موضوع اعلام شده به یکی از عوامل مهم و موانع اساسی در بحث نوسازی بافت های فرسوده بپردازم.
شهر اصفهان با توجه به قدمت تاریخی آن دارای مساجد قدیمی، اماکن و خانه های زیادی است که به عنوان میراث فرهنگی ثبت شده اند و طبق قوانین و مصوبات میراث فرهنگی در حریم این اماکن اجازه ی بنای بیش از دو طبقه را نمی دهند، حالا این حریم را تا کجاها در نظر بگیرند، خودش جای بحث دارد.
امروزه سازندگان برای ساخت و ساز به ارزش افزوده ی احداث بنا توجه می کنند، مثلاً سرمایه گذاری که می تواند در یک ملک خریداری شده پنج طبقه و بالاتر بسازد هیچگاه آن را با ساخت و ساز در بافت فرسوده عوض نمی کند چون برایش خرید زمین و احداث دو طبقه بنا اصلاً اقتصادی نیست و حتی خود مالکان خانه ها هم حاضر نیستند پول و سرمایه خود را صرف چنین مکانهایی بکنند که برایشان توجیه اقتصادی ندارد.
یکى از اهالى اصفهان اظهار داشت سال گذشته هنگامی که تبلیغات و بیلبوردهاى شهرداری را برای تشویق نوسازی بافت های فرسوده و امتیازاتی که برای این موضوع در نظر گرفته بودند، مثلاً تخفیف هفتاد درصدی صدور پروانه و مجوز یک یا دو طبقه اضافه بنا را دیدم به فکر نوسازی منزل پدری که در مرکز شهر اصفهان در خیابان نشاط و در نزدیکی مسجد سید العراقین واقع است، افتادم.
به جناب آقای دکتر قاسم زاده شهردار محترم اصفهان مراجعه و طرح موضوع کردم که گفتند از نظر ما تا ساخت ۴ طبقه هم مشکلی ندارد ولی چون منزل شما در حریم میراثی قرار گرفته باید مجوز میراث فرهنگی هم اخذ شود که نامه نگاری شد و از میراث، تقاضای یک طبقه اضافه را کردیم چون قبلاً مجوز ۸/۵ متر ارتفاع یعنی دو طبقه روی پیلوت را به ما داده بودند ولی متأسفانه نه تنها آن یک طبقه اضافه بنا را که ندادند هیچ، حتی همان مجوز قبلی خودشان را هم یک متر کم کردند و نوشتند شما ۷/۵ متر ارتفاع بیشتر نمی توانید داشته باشید!
بنده این مثال را آوردم که موضوع کاملاً ملموس شود، باید فکری کرد که مشکل بافت فرسوده اصفهان بطور اساسی حل شود و لذا شهردارى اصفهان باید با کمک استانداری به یک تصمیم مشترک و جمعی با میراث فرهنگی برسد و میراث فرهنگی هم باید برای احیای شهر اصفهان در مصوباتش تجدید نظر کند و راهی را در پیش بگیرند که حقوق مردم هم ضایع نشود و الا مشکل بافتهاى فرسوده که غالبا در پیرامون مناطق ثبت شده میراثى است همچنان باقى مى ماند.
بارها به این موضوع فکر کرده ام که ساکنان نزدیک یک مسجد و یا منزل میراثی مگر چه گناهی کرده اند که از حقوق ارزش افزوده ای که املاک بقیه شهروندان دارند، محروم شوند و آیا میراث فرهنگی می تواند موجب ضرر و زیان آنها شود و یا اگر واقعاً جایی لازم است که محدودیت ارتفاع رعایت شود، جبران خسارت آن به عهده کیست؟ شهرداری، میراث فرهنگى یا استانداری؟
بالاخره مصوبه ای که تصمیم می گیرد در یک محدوده ای بلند مرتبه سازی نشود و مثلاً دو طبقه بیشتر نسازند و صد متر آنطرف تر ۵ و ۶ طبقه می سازند این ضرری که به مالکان در حریم ها می خورد را چه کسی جبران می کند؟! آیا متولیان میراث فرهنگی اگر منازل خودشان در این حریم ها بود حاضر بودند که ارزش ملک آنها ضایع شود و بلا استفاده بماند؟!
یکی از مسؤلان ارشد میراث فرهنگی برایم نقل کرد که جناب آقای ضرغامی وزیر محترم میراث فرهنگی و گردشگری خیلی سخت رضایت به ثبت اماکن میراثی می دهند و آن هم به دلیل ضایع شدن حق و حقوق همسایگان آن بناهاست و ایشان نمی خواهند حقوق مردم ضایع شود.
ما مخالف ثبت اماکن میراثی و حفظ و نگهداری آنها نیستیم، امّا معتقدیم اگر این مصوبات برای ساکنین اطراف آنها زیانبخش است باید به نحوی جبران خسارت به مردم بشود، برای روشن شدن این موضوع مثالی می زنم.
لزوم جلوگیرى از ضایع شدن حق و حقوق همسایگان حسینیه جماران در تهران چندین سال است تصمیم بر این شده که در محله جماران در حریم حسینیه جماران که یادگار امام راحل (رض) است ساخت و سازی بیش از دو طبقه صورت نگیرد و این در حالی است که مثلاً دو کوچه آنطرف تر شش طبقه و ۷ طبقه می سازند و این موضوع موجب نارضایتی شدید اهالی حدود ١۵۰ واحد مسکونی جماران که در حریم واقع شده است گردیده که فعلا قصد بازگو کردن آنها را ندارم
امّا در نهایت برای جبران خسارت مردمی که خانه هایشان در این حریم قرار دارد ابتدا مقرر شد شهرداری مجوز دو طبقه تراکم سیار به آنها اعطا کند تا به کسانی که در ساخت و ساز هستند و خواهان خرید تراکم هستند، بفروشند و از این رهگذر خسارت آنها جبران شود که البته این طرح با کارشکنى هایى مواجه شد و حتى مصوبات شوراى عالى شهرسازى و معمارى ایران هم اجرا نشد و هنوز اهالى جماران به حق و حقوق خود نرسیده اندو موضوع همچنان لاینحل مانده است.
البته شوراى عالى شهرسازى و معمارى ایران در تاریخ ٩٩/۶/٣١ با حضور وزراى مربوطه جلسه فوق العاده اى را در بحث جماران برگزار کرد و مصوبات مهمى در جهت ایجاد رضایتمندى اهالى جماران تصویب کردند که متأسفانه تاکنون هیچیک از این مصوبات اجرایى نشده است.
در بند ٢ مصوبات شوراى عالى شهرسازى و معمارى ایران که در تاریخ ٩٩/٧/٨ توسط مهندس اسلامى وزیر راه و شهرسازى به همه وزارتخانه ها و دستگاههاى ذیربط ابلاغ شده تأکید گردیده با توجه به نامه مورخ ٩٩/۵/١ وزارت میراث فرهنگى و گردشگرى مبنى بر عدم وجود حریم در خارج از محدوده ثبتى اثر ملى ١٨۵٣ ( حسینیه جماران) مقرر گردید در جهت افزایش رضایتمندى ساکنین قدیمى محدوده جماران، طرح تدقیق شده بازنگرى محدوده جماران به شرح پلاک توسط مشاور ذیصلاح تهیه و توسط دبیرخانه شوراى عالى شهرسازى و معمارى جهت اجرا به شهردارى ابلاغ شود که در این طرح تا سقف حداکثر ۴ طبقه روى همکف و ساخت شصت در صد مساحت قطعه با کاربرى مسکونى مجاز بوده و هر گونه تغییر کاربرى و افزایش تراکم بیش از آن ممنوع است.
آنچه مسلم است حضرت امام خمینی همواره بر رعایت حقوق مردم تأکید داشتند و الان هم روح مطهر ایشان راضی به تضییع حقوق مردم و همسایگان به اسم میراث فرهنگی نیست! مردم شریف جماران در طول ده سالی که حضرت امام در جماران ساکن بودند بخاطر شلوغی ها و محدودیتهای رفت و آمد که به لحاظ امنیتی لازم هم بوده است سختیهای زیادی کشیدند و مزد زحماتشان نباید این باشد که از مال و هستی خود هم محروم شوند و یا مجبور شوند خانه و کاشانه خود را به ثمن بخس بفروشند!!
به هر حال مسئولان وزارت مسکن و شهرسازى و دیگران اعم از میراث فرهنگى ، شهردارى و یا هر ارگان دیگرى اگر تصمیم به ایجاد حریم و یا محدودیتی در فضایی دارند باید جبران خسارت وارده به مردم را بکنند، حالا آیا وزارت مسکن و شهرسازى و یا میراث فرهنگی از عهده ی جبران این خسارتها می تواند بر آیند که غیر ممکن است و حتی توان احیاء اماکن ثبت شده میراثی را هم ندارند و برای حفظ و نگهداری ، غالباً آنها را به اجاره واگذار می کنند ، پس بهترین راه این است که در مصوباتشان تجدید نظر کنند و بیش از این جلوی احیای بافتهای فرسوده را نگیرند و بگذارند مردم از مایملک شان لااقل نصف دیگر شهروندان بهره مند شوند و قدری عادلانه و منصفانه رفتار کنند.
مرتضی نجفی قدسی
برچسب ها
آستان بهارستان اصفهان نجفی قدسی
