هنرمندان بر ابزارهای هوش مصنوعی مسلط شوند

فاطمه سادات محمدی

آستان بهارستان؛ درخصوص تحولات اخیر هوش مصنوعی و فرصت‌هایی که برای هنرمندان برای ارتقای آثارشان وجود دارد با محمد زند به عنوان یک متخصص فناوری اطلاعات، گفت وگویی داشتیم.

مشروح گفت وگوی ما در ادامه می‌آید:

• در مورد تحولات اخیر هوش مصنوعی و تأثیر آن بر خلق آثار هنری، مهم‌ترین روندهای نوظهور در این زمینه چیست؟

هوش مصنوعی اگرچه قدمت زیادی دارد اما اخیرا با توجه به ابزارهای عمومی و رایگان به صورت فراگیر مورد استفاده همگان قرار گرفته است. یکی از مهم ترین مواردی که مورد توجه است، استفاده از الگوریتم‌های یادگیری عمیق برای تولید آثار هنری است؛ این الگوریتم‌ها قادرند سبک‌های مختلف هنری را یاد بگیرند و آثار جدیدی با همان سبک خلق کنند.

همچنین، شاهد افزایش تعامل بین هنرمندان و هوش مصنوعی هستیم، به طوری که هنرمندان از ابزارهای هوش مصنوعی به عنوان ابزاری برای تقویت خلاقیت خود استفاده می‌کنند.

در واقع هنرمندان می‌توانند همه خلاقیت‌های خود را با کمترین محدودیت‌ها و در کمترین زمان ممکن به نوآوری تبدیل کنند. هر چه خلاقیت هنرمند بیشتر باشد؛ هوش مصنوعی کمک بیشتری به هنرمند خواهد داشت.

به نظر من خلق آثار هنری که حاوی پیام‌های مهم، مثبت و تاثیرگذار به انسان باشد چه با استفاده از هنر دست و چه با هوش مصنوعی می‌تواند تاثیرگذار باشد.

هوش مصنوعی فرصت‌های بی‌نظیری را برای هنرمندان فراهم کرده است

• این تحولات چه فرصت‌هایی را برای هنرمندان ایجاد کرده است؟

هوش مصنوعی فرصت‌های بی‌نظیری را برای هنرمندان فراهم کرده است. به عنوان مثال، هنرمندان می‌توانند با استفاده از هوش مصنوعی، ایده‌های جدیدی را کشف کنند، فرایند تولید آثار هنری را تسریع کنند و به مخاطبان گسترده‌تری دسترسی پیدا کنند. همچنین، هوش مصنوعی می‌تواند به هنرمندان کمک کند تا آثار هنری شخصی تر و منحصر به فردتری را خلق کنند.

• در کنار این فرصت‌ها، چه چالش‌هایی نیز وجود دارد؟

هر هنرمندی با استفاده از هوش مصنوعی تخصصی رشته خود می‌تواند بهتر و سریع‌تر از قبل در رویدادها و مناسبت‌های ملی، مذهبی و بین‌المللی به خلق آثار بپردازد. برای ایده گرفتن، تبدیل ایده‌های خلاقانه به آثار هوش مصنوعی و برای انجام کار ترکیبی و حتی برای شبیه‌سازی کاری که در ذهن خود دارد و اگر لازم باشد آن را پیاده‌سازی کند زمان زیادی ببرد. با شبیه‌سازی ایده‌ها و تبدیل خلاقیت‌ها به نوآوری و اثر هنری با استفاده از هوش مصنوعی سرعت خلق آثار، نظرسنجی و سنجش واکنش مخاطب نسبت به هر اثر می‌تواند افزایش یابد و آثار بیشتر، بهتر و با کیفیت‌تر خلق می‌شود.

کسانی که از هوش مصنوعی استفاده می‌کنند سریع تر به خلق آثاری که در ذهن خود پرورش داده‌اند دست می‌یابند.

البته چالش‌هایی هم هست که نباید از آن‌ها غافل شد. یکی از مهم‌ترین چالش‌ها، مسئله مالکیت معنوی آثار هنری تولید شده توسط هوش مصنوعی است؛ برخی نگران هستند که آیا این آثار متعلق به کسی است که الگوریتم را طراحی کرده یا به هنرمندی که از آن استفاده کرده است؟

همچنین، برخی دیگر نگرانند که هوش مصنوعی بتواند جایگزین هنرمندان شود و خلاقیت انسانی را تحت‌الشعاع قرار دهد. نگرانی‌هایی در رمزنگاری و نهان نگاری وجود دارد که درجای خود قابل بحث و بررسی است. و چالش‌های دیگر که به نظر بنده در هر جابه‌جایی از یک نسل فناوری و تکنولوژی به نسل دیگر، توجه افراطی به محاسن و معایب همیشه خود یک چالش خاص‌تر از اصل کار بوده و هست.

هنرمندان بر ابزارهای هوش مصنوعی مسلط و دانش خود را ارتقا دهند

• برای استفاده مؤثر از هوش مصنوعی در هنر، چه الزاماتی باید رعایت شود؟

برای استفاده مؤثر از هوش مصنوعی در هنر، باید به چند نکته توجه کرد؛ نخست اینکه فرد استفاده کننده از آثار هوش مصنوعی لازم است دانش کافی در مورد هنر، تخصص و گرایش هنر انتخابی خود را داشته باشد و در این زمینه خبره باشد.

همچنین تسلط بر ابزارهای هوش مصنوعی برای دریافت خروجی‌های درست، حرفه‌ای و تاثیرگذار از جمله موارد مهم و مورد توجه است.

یک هنرمند باید به اخلاقیات و مسئولیت‌پذیری در استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی توجه نماید.

هنرمند باید در نظر داشته باشد که هوش مصنوعی در بسیاری از موارد اشتباهات آشکار و پنهانی دارد. این اشتباهات فقط توسط هنرمند متخصص شناشایی می‌شود و اگر یک فرد بدون داشتن تسلط و دانش لازم، اقدام به خلق آثار هنری با هوش مصنوعی کند؛ ممکن است پس از انتشار آثار، متوجه خطاهایی شود که خساراتی جبران ناپذیر را به همراه داشته باشد.

هنرمند از هوش مصنوعی به عنوان ابزار خلاقیت خود استفاده نماید

در خلق آثار هنری با هوش مصنوعی، باید به تعامل بین انسان و ماشین توجه شود و از هوش مصنوعی به عنوان ابزاری برای تقویت خلاقیت انسانی استفاده کرد. هوش مصنوعی دستیار خوبی برای انجام سریع کارهای سخت و پیچیده است اما هیچ مسئولیتی در قبال کاری که انجام می‌دهد ندارد.

از آنجا که ابزارهای هوش مصنوعی با اهداف مختلف به صورت آزاد، رایگان و غیررایگان در اختیار عموم است؛ باید توجه شود که گاهی اشتباهات، خطاها، و اهداف منفی آگاهانه توسط برخی از شرکت‌های هوش مصنوعی پیگیری می‌شوند که توجه به این مساله می‌تواند حائز اهمیت باشد.

خلق الگوریتم‌ها و ابزارهای هوش مصنوعی بومی واقعی از جمله نکات مهم دیگری است که لازم است شرکت‌های دانش بنیان، اساتید، دانشجویان و علاقمندان به این حوزه روی آن تمرکز کنند و البته مسئولان مربوطه نیز از این فعالیت‌ها حمایت نمایند.

توجه به لایه‌های عمیق نرم‌ افزاری، سخت‌افزاری و الگوریتم‌های هوش مصنوعی از جمله مواردی است که باید جهت حمایت خلق آثار هنری ملی و بومی با استفاده از هوش مصنوعی در دستور کار قرار گیرد. در غیر این صورت ردپای سبک‌های سایر کشورها همیشه در آثار خلق شده هنرمندان ایرانی باقی خواهد ماند. ممکن است این ردپا سال‌ها بعد کشف شود.

• به نظر شما، آینده هنر با حضور هوش مصنوعی به چه سمتی خواهد رفت؟

همانطور که دوربین عکاسی، دوربین فیلمبرداری، گوشی‌های هوشمند همراه، نرم افزارها و بسیاری از تکنولوژی‌های دیگر مسیر هنر را تغییر دادند؛ هوش مصنوعی نیز آینده هنر را به سرعت و به طور اساسی تغییر خواهد داد. هوش مصنوعی به هنرمندان اجازه خواهد داد تا مرزهای خلاقیت را گسترش دهند و آثار هنری جدید و شگفت انگیزی خلق کنند.

همچنین، هوش مصنوعی می‌تواند به ایجاد ارتباطات جدید بین هنرمندان و مخاطبان کمک کند. با این حال، مهم است که به یاد داشته باشیم که هوش مصنوعی تنها یک ابزار و در برخی موارد دستیار است و خلاقیت و ایده پردازی واقعی از انسان سرچشمه می‌گیرد.

این که با چه ابزاری به اهداف هنرمندانه می‌رسیم به نظر من کمترین اهمیت را دارد. به زودی این تغییرات برای همه عادی خواهند شد.

•  در مورد مصادیق استفاده از هوش مصنوعی در تولید آثار هنری هم توضیح دهید.

با رشد الگوریتم‌های هوش مصنوعی و استفاده از دیتاست‌ها و کتابخانه‌های متعدد آثار هنری، تحولی شگرف در فرآیند خلق آثار هنری ایجاد شده است.

برای مثال، در موسیقی، هوش مصنوعی قادر است ملودی‌ها، هارمونی‌ها و حتی سبک‌های موسیقی قدیمی یا سبک‌های جدید را تولید کند. در رشته نقاشی، می‌تواند سبک‌های مختلف هنرمندان بزرگ را یاد بگیرد و آثار جدیدی با همان سبک خلق کند.

در مجسمه سازی، هوش مصنوعی می‌تواند در طراحی و ساخت مجسمه‌های سه بعدی پیچیده کمک کند. همچنین، در طراحی گرافیک، هوش مصنوعی می‌تواند در ایجاد طرح‌های گرافیکی، تولید لوگو و ویرایش تصاویر کاربرد داشته باشد.

حتی در سبک‌های عکاسی و فیلمبرداری و تدوین و جلوه‌های ویژه هوش مصنوعی تغییراتی ایجاد کرده که آثار سینمایی به شدت تحت تاثیر رشد آن قرار گرفته است.

• نقش هوش مصنوعی در آموزش هنر چگونه است؟ آیا می‌توان از آن برای آموزش تکنیک‌های هنری و تحلیل آثار هنری استفاده کرد؟

هوش مصنوعی پتانسیل بالایی برای متحول کردن صنعت آموزش دارد و آموزش هنر هم از این امر مستثنی نخواهد بود. سیستم‌های مبتنی بر هوش مصنوعی می‌توانند به عنوان دستیاران آموزشی هوشمند عمل کنند و به هنرجویان در یادگیری تکنیک‌های مختلف هنری کمک کنند. تکالیف آن‌ها را ببینند و اظهارنظر کنند، مشکلات را شناسایی و اطلاع دهند؛ در ایده‌پردازی هنرجویان را به سریع ترین نحو ممکن هدایت کنند. آموزش‌های استاد را بارها با روش‌ها و مثال‌های مختلف به هنرجویان انتقال دهند.

همچنین، می‌توان از الگوریتم‌های یادگیری ماشین برای تحلیل آثار هنری و شناسایی سبک، تکنیک و حتی احساسات نهفته در آن‌ها استفاده کرد. این ابزارها می‌توانند به هنرمندان و منتقدان هنری نیز در تحلیل و نقد بهتر آثار هنری کمک کنند.

هنر در کنار تکنولوژی رشد می‌کند

• ورود هوش مصنوعی به حوزه هنر چه تأثیراتی بر بازار هنر گذاشته است؟ آیا ارزش آثار هنری تغییر کرده است و بازارهای جدیدی شکل گرفته اند؟

هنر و تکنولوژی هر دو جایگاه خود را دارند؛ از یک سو، ظهور آثار هنری تولید شده توسط هوش مصنوعی، بازارهای جدیدی را ایجاد کرده است. از سوی دیگر، ارزش آثار هنری سنتی به شدت ارتقا یافته است. یادمان باشد هیچ فرش ماشینی جای فرش دستباف را نگرفته و نمی‌تواند بگیرد. برخی معتقدند که آثار هنری تولید شده توسط انسان به دلیل اصالت و خلاقیت ذاتی، همچنان ارزش بیشتری دارند اما با توجه به نقش تفکر، خلاقیت، ایده پردازی، خط‌ دهی انسان در استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی و خلق آثار هنری می‌توان گفت ارزش هنری این آثار نیز جایگاه ویژه خود را داراست.

• تفاوت آثار هنری تولید شده توسط انسان و هوش مصنوعی چیست؟ آیا می‌توان یک اثر هنری تولید شده توسط هوش مصنوعی را به عنوان یک اثر هنری واقعی در نظر گرفت؟

این سؤالی است که در سال‌های اخیر بسیار مورد بحث قرار گرفته است. آثار هنری تولید شده توسط انسان معمولاً حاوی احساسات، تجربیات شخصی و خلاقیت منحصر به فرد هنرمند است در حالی که آثار هنری تولید شده توسط هوش مصنوعی بر اساس الگوها و داده‌های موجود تولید می‌شوند.

با این حال، این بدان معنا نیست که آثار هنری تولید شده توسط هوش مصنوعی فاقد ارزش هنری هستند. بسیاری از این آثار دارای زیبایی شناسی منحصر به فرد و نوآورانه‌ای هستند. از آنجا که همچنان پشت هر اثر تولید شده هوش مصنوعی، هوش، تفکر، احساس، خلاقیت، نظر و ایده‌های یک انسان هنرمند نهفته است؛ نمی‌توان با قطعیت گفت آثار هنری تولید شده با هوش مصنوعی، بی حس و بی روح هستند.

همانطور که مقایسه پیام و احساس یک نقاشی و یک عکس اقدام درستی نیست و هر رشته هنری باید با همان رشته مقایسه شود در این خصوص باید دقت شود که مقایسه کار هنری دستی و تکنولوژیکی نباید مانع رشد هنرهای جدید با ابزارهای جدید شود.

هدف باید مهم تر از ابزار باشد؛ هدف انتقال پیام، انتقال احساس و تبدیل خلاقیت به نوآوری است. رسیدن به هدف از ابزار رسیدن به هدف باید اهمیت بیشتری داشته باشد. هرگاه زمان برای ما مهم تر از هزینه باشد عقل حکم می‌کند با هواپیما سفر کنیم و سفر با خودرو شخصی را برای زمان دیگر و با اهداف دیگردنبال کنیم.

هنرمندان با هوش مصنوعی ایده های جدید را کشف کنند

• با توجه به پیشرفت‌های هوش مصنوعی، آینده شغل هنرمند چگونه خواهد بود؟ آیا هوش مصنوعی جایگزین هنرمندان خواهد شد؟

هوش مصنوعی به هیچ عنوان جایگزین هنرمندان نخواهد شد بلکه ابزاری برای هنرمندانی خواهد بود که استفاده از این ابزار را جایز می‌دانند و از آن استفاده می‌کنند. هوش مصنوعی، می‌تواند به عنوان دستیار و ابزاری قدرتمند در اختیار هنرمندان قرار گیرد. هنرمندان می‌توانند با استفاده از هوش مصنوعی، ایده‌های جدیدی را کشف کنند، فرایند تولید آثار هنری را تسریع کنند و به مخاطبان گسترده تری دسترسی پیدا کنند. برای کارهای دستی قیمت‌های خاص و برای کارهای سریع و مصنوعی نیز تعرفه‌های خاص دیگری می‌توانند در نظر بگیرند.

خلاقیت، احساسات و توانایی درک پیچیدگی‌های انسانی همچنان ویژگی‌هایی هستند که مانع جایگزینی هوش مصنوعی با یک هنرمند مجرب حرفه‌ای مشهور خواهد شد. البته باید متذکر شوم مخالفت با ابزارهای جدید موجب حذف این ابزارها و تکنولوژی‌ها نخواهد شد و بیشتر موجب جا ماندن و گاهی حذف شدن مخالفان خواهد بود و رعایت تعادل در این زمینه بسیار اهمیت دارد.

گفتنی است این گفت‌وگو با حمایت ستاد فناوری‌های هوشمند حوزه‌های علمیه تهیه شده است. پایان پیام/۱۱۰