تأکید آیتالله نورمفیدی بر ضرورت بازخوانی «فقه مقاومت» در برابر تهدیدهای نوپدید
خبرنگار : سعید مسعودی
آستان بهارستان؛ دویستوچهلوهفتمین نشست علمی پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر با عنوان «نشست علمی فقه المقاومه» شنبه ۲۲ آذر ۱۴۰۴ با حضور جمعی از اساتید، پژوهشگران و مهمانان خارجی در قم برگزار شد.
به گزارش آستان بهارستان به نقل از پایگاه اطلاع رسانی پژوهشگاه فقه معاصر؛ در این نشست، آیتالله سید مجتبی نورمفیدی رئیس پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر و الشیخ غازی حنینه رئیس هیئت امنای تجمع علمای مسلمین لبنان به ارائه دیدگاههای خود پرداختند.
آیتالله سید مجتبی نورمفیدی در آغاز سخنان خود با تبریک ولادت حضرت فاطمه زهرا (سلاماللهعلیها)، به اهمیت موضوع مقاومت در شرایط کنونی جهان اسلام پرداخت و تأکید کرد که این مفهوم ریشهای عمیق در قرآن و سنت دارد.
استاد درس خارج فقه حوزه علمیه قم با اشاره به تحولات جدید جهانی و تغییر ماهیت تهدیدها، ضرورت بازخوانی فقه مقاومت را یادآور شد و گفت که این حوزه امروز نیازمند نظامسازی فقهی و تدوین ابواب مستقل است.
آیتالله نورمفیدی با بیان این نکته که آیات متعدد قرآن و روایات نبوی و علوی، اصل مقاومت را یک اصل بنیادین در منظومه دینی معرفی میکنند، افزود:» مفهوم مقاومت بدون تردید ریشه قرآنی دارد و در سنت پیامبر و اهلبیت کاملاً قابل مشاهده است».
رئیس پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر تأکید کرد: «برداشت عمومی از مقاومت، محدود و تقلیلیافته است و باید ابعاد گستردهتر آن برای جامعه تبیین شود، باید توجه داشت مقاومت محدود به حوزه نظامی نیست؛ دامنه آن امور اقتصادی، رسانهای، ادراکی، فرهنگی و حتی تابآوری اجتماعی را نیز دربرمیگیرد».
بدون فهم تهدیدهای جدید، فقه مقاومت کارآمد نخواهد بود
آیت الله نورمفیدی در ادامه اظهار داشت: «فقه مقاومت بدون فهم ماهیت تهدیدهای جدید نمیتواند مؤثر واقع شود»
به گفته ایشان، تهدیدهای امروز شامل جنگهای رسانهای، عملیات سایبری، نفوذ فرهنگی، تحریم اقتصادی و جنگهای ادراکی و شناختی است و فقه باید با شناخت دقیق این عرصهها، پاسخهای متناسب ارائه دهد.
استاد درس خارج فقه حوزه علمیه قم با اشاره به تاکید اسلام بر حفظ وحدت و عزت اسلامی بیان کرد: «اگر بخواهیم جامعه اسلامی به عزتی که خداوند وعده داده برسد، چارهای جز حفظ و احیای راه و رسم مقاومت در همه عرصهها نداریم».
رئیس پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر با اشاره به فرمایشات مقام معظم رهبری خاطرنشان کرد که مسئله مقاومت، چه در عرصه داخلی و چه در حوزههای منطقهای و بینالمللی، همواره مورد تأکید ایشان بوده است. وی افزود: رهبر انقلاب سالهاست در مسائل داخلی بر «اقتصاد مقاومتی» و در عرصه خارجی بر «محور مقاومت» تأکید دارند و این تأکیدات ریشه در آموزههای اصیل دینی دارد.
ایشان با انتقاد از برخی برداشتهای تقلیلگرایانه گفت: متأسفانه عدهای، چه از سر بدخواهی و چه به دلیل ناآگاهی، مفهوم مقاومت را به یک حوزه محدود تقلیل داده و اجازه ندادهاند حقیقت این واژه مقدس برای همه مردم روشن شود. در حالی که مقاومت، رمز عزت و سربلندی امت اسلامی در برابر زورگویان و مستکبران است و رهبر انقلاب نیز همواره بر جامعیت این مفهوم تأکید داشتهاند.
آیتالله نورمفیدی ادامه داد: برای تبیین صحیح این مفهوم، لازم است «باب فقهی مقاومت» بهصورت رسمی گشوده شود. باید همه مسائل مرتبط با این حوزه احصا، مبانی و ادله آن گردآوری، و فروع فقهی آن استنباط شود. امروز دهها بلکه صدها مسئله فقهی در این قلمرو وجود دارد که نیازمند بررسی و استخراج حکم شرعی است و این کار میتواند به تعمیق و گسترش مفهوم مقاومت در جامعه کمک کند.
استاد درس خارج فقه حوزه علمیه قم در ادامه تأکید نمود: «باید توجه داشت که مقاومت نهتنها در برابر تهدیدهای بالفعل، بلکه در برابر تهدیدهای بالقوه نیز معنا دارد و اقدامات پیشگیرانه بخشی از فقه مقاومت محسوب میشود».
آیتالله نورمفیدی با اشاره به گستردگی مسائل مرتبط با مقاومت، پیشنهاد کرد که در فقه شیعه «باب جامع مقاومت» گشوده شود تا مبانی، ادله و فروع فقهی این حوزه بهصورت منسجم تدوین گردد. او این مسئله را حتی در مواردی مهمتر از امر به معروف و نهی از منکر دانست.
وی همچنین با اشاره به سوءبرداشتهای رسانهای و تلاش دشمن برای ایجاد بار منفی نسبت به مفهوم مقاومت، بر ضرورت تبیین صحیح و علمی این مقوله تأکید کرد.
در بخش دیگری از سخنان، آیتالله نورمفیدی به اقدامات جمهوری اسلامی ایران در حمایت از محور مقاومت در منطقه اشاره کرد و این اقدامات را دفع تهدید بالفعل و بالقوه دشمن دانست. او تأکید کرد که این اقدامات مبانی فقهی روشن دارد و نباید با نگاه تقلیلگرایانه تحلیل شود.
رئیس پژوهشگاه با قدردانی از حضور شیخ غازی حنینه، کارنامه تجمع علمای مسلمین لبنان را در حوزه وحدت و مقاومت، درخشان توصیف کرد و ابراز امیدواری نمود که این همکاریها در سطح جهان اسلام گسترش یابد.
در بخش پایانی نشست، حاضران پرسشهایی درباره مقاصد شریعت در فقه مقاومت، نسبت مقاصد با نصوص، نقش قواعدی مانند نفی سبیل در ساختار فقه مقاومت، و نیز تجربه تاریخی مقاومت در کشورهای اسلامی مطرح کردند.
آیتالله نورمفیدی و شیخ غازی حنینه به این پرسشها پاسخ دادند و بر ضرورت توجه به ابعاد معرفتی، تاریخی و اجتماعی مقاومت تأکید کردند.
نشست علمی «فقه المقاومه» با طرح مباحثی نو درباره ماهیت تهدیدهای جدید، ضرورت بازخوانی فقه مقاومت، نقش مقاومت در عزت امت اسلامی، و اهمیت نظامسازی فقهی در این حوزه، یکی از نشستهای مهم پژوهشگاه مطالعات فقه معاصر در سال جاری بود. این نشست با استقبال پژوهشگران و مهمانان خارجی همراه شد و زمینهساز گفتوگوهای علمی گستردهتر در آینده خواهد بود.پایان پیام/۱۱۱
