فاطمه سادات محمدی
آستان بهارستان؛ در میان همه تهدیدهایی که امنیت، استقلال و آینده یک ملت را نشانه می‌گیرند، گاه آنچه بی‌صدا و خزنده پیش می‌آید، از جنگ‌های پرهیاهو خطرناک‌تر است.
به گزارش آستان بهارستان؛ کاهش جمعیت یکی از مهم‌ترین تهدیدهای راهبردی برای کشورها محسوب می‌شود؛ تهدیدی که به‌ویژه در جوامع درحال توسعه با سرعتی نگران‌کننده در حال وقوع است.
در ایران نیز، پس از دهه‌ها سیاست‌های کنترلی و تغییر سبک زندگی، اکنون با یک بحران جمعیتی مواجه هستیم؛ بحرانی که اگر امروز برای آن چاره‌ای اندیشیده نشود، فردای ایران را از درون تهی خواهد کرد.
فرزندآوری در چنین بستری، دیگر صرفاً یک انتخاب شخصی یا خانوادگی نیست؛ بلکه به تعبیری دقیق‌تر، «خاکریز اول دفاع از ایران» است. چراکه بدون جمعیت جوان، پرنشاط و توانمند، نه تنها توسعه اقتصادی و فرهنگی ممکن نیست، بلکه پایه‌های امنیت ملی نیز متزلزل خواهد شد. این نوشتار به بررسی اهمیت فرزندآوری به عنوان یک مسئله راهبردی و ملی پرداخته و آن را در بستر دفاع تمدنی از ایران تحلیل می‌کند.
جمعیت؛ پیشران قدرت ملی
هیچ کشوری بدون جمعیت نمی‌تواند قدرت تولید، دفاع، دانش و فرهنگ را حفظ کند. نگاه به تجربه کشورهایی مانند چین و هند نشان می‌دهد که مزیت عددی جمعیت، حتی در صورت وجود چالش‌هایی مانند فقر یا کمبود منابع، به یک سرمایه بزرگ انسانی برای توسعه اقتصادی و افزایش نفوذ سیاسی در جهان تبدیل شده است. جمعیت جوان نه تنها نیروی کار آینده را تأمین می‌کند، بلکه موتور نوآوری، تحرک اجتماعی و ارتقای سطح علمی و فرهنگی کشور است.
در مقابل، کاهش زاد و ولد و حرکت به‌سوی جامعه‌ای پیر، کشور را با چالش‌های جدی اقتصادی، امنیتی و اجتماعی مواجه می‌سازد. صندوق‌های بازنشستگی ورشکسته، کمبود نیروی متخصص، افزایش وابستگی به واردات نیروی کار و کاهش بهره‌وری اقتصادی، تنها بخشی از پیامدهای این بحران است.
تجربه جهانی از کاهش جمعیت
کشورهایی مانند ژاپن، کره جنوبی و برخی کشورهای اروپایی تجربه‌های تلخی از کاهش جمعیت دارند. آن‌ها سال‌ها پیش دچار کاهش نرخ باروری شدند و اکنون با چالش‌های جدی در حوزه رشد اقتصادی، سلامت اجتماعی و پایداری منابع انسانی مواجه‌اند. امروز با وجود مشوق‌های مالی قابل توجه، تسهیلات مسکن و حتی اعطای تابعیت، این کشورها نتوانسته‌اند نرخ تولد را به سطح جانشینی بازگردانند.
نکته تأمل‌برانگیز اینجاست که آن‌ها در زمان بحران جمعیتی‌شان از نظر اقتصادی و صنعتی در جایگاه بالاتری نسبت به ایران قرار داشتند. پس اگر ما امروز اقدامی نکنیم، فردایمان بسیار سخت‌تر و پیچیده‌تر از تجربه آن‌ها خواهد بود.
ابعاد فرهنگی و تمدنی فرزندآوری
در فرهنگ ایرانی ـ اسلامی، خانواده و فرزندآوری از ارزش‌های اساسی محسوب می‌شود. قرآن کریم فرزندان را زینت زندگی و امانتی از سوی خداوند معرفی می‌کند. در تاریخ ایران نیز، خانواده گسترده، نسل‌های متعدد و پیوندهای فامیلی، یکی از پایه‌های انسجام اجتماعی و هویت تمدنی ما بوده‌اند. کاهش فرزندآوری به معنای فروپاشی تدریجی این پیوندها و تضعیف سرمایه اجتماعی است.
تمدن‌سازی بدون نسل آینده، مفهومی توخالی است. اگر جوانی و پویایی از جامعه ایرانی رخت بربندد، فرهنگ، زبان، هنر و سبک زندگی ایرانی نیز در گذر زمان دچار زوال خواهد شد. بنابراین، دفاع از ایران، فقط با اسلحه در میدان جنگ نیست؛ بلکه در گهواره‌ها، در خانه‌ها و در آغوش مادران نیز رقم می‌خورد.
مسئولیت دولت و مردم در این میدان
برای آنکه فرزندآوری دوباره در جامعه ایرانی رونق بگیرد، باید هم سیاست‌گذاران و هم مردم نگاه خود را تغییر دهند. دولت وظیفه دارد زیرساخت‌های حمایتی لازم برای خانواده‌ها را فراهم آورد؛ از مسکن و اشتغال گرفته تا خدمات سلامت و آموزش. اما فراتر از حمایت مالی، آنچه مهم‌تر است، تغییر گفتمان فرهنگی است. باید فرزند داشتن از یک بار سنگین اقتصادی و اجتماعی، به یک ارزش والا، یک افتخار و یک مشارکت در ساختن آینده ایران تبدیل شود.
از سوی دیگر، مردم و به‌ویژه نخبگان فرهنگی، رسانه‌ای و دانشگاهی نیز وظیفه دارند در این خاکریز فرهنگی حضور فعال داشته باشند. تصویرسازی مثبت از خانواده‌های پرجمعیت، نقد سبک زندگی فردگرایانه و ترویج ارزش‌های سنتی در قالبی نو و متناسب با شرایط امروز، از جمله اقداماتی است که می‌تواند فرهنگ فرزندآوری را احیا کند.
جمعیت؛ سپر امنیتی در برابر تهدیدات آینده
اگر از منظر امنیت ملی به موضوع بنگریم، جمعیت یک سپر دفاعی در برابر تهدیدات خارجی و داخلی است. در آینده‌ای نه‌چندان دور، کشورهای دارای نیروی انسانی قوی خواهند توانست استقلال خود را حفظ کنند. اما کشورهایی با جمعیت سالخورده و نیروی کار وابسته، تبدیل به مستعمره‌های مدرن خواهند شد؛ بی‌آنکه حتی جنگی رخ دهد.
ایران در منطقه‌ای پرتنش قرار دارد. ثبات سیاسی و فرهنگی در این منطقه، مستلزم آن است که ما درونی‌ترین لایه‌های قدرت ملی خود را حفظ و تقویت کنیم. فرزندآوری، در چنین شرایطی، نه یک دغدغه شخصی بلکه یک وظیفه تاریخی و ملی است.
آینده از دل گهواره‌ها آغاز می‌شود
ما در نقطه‌ای ایستاده‌ایم که آینده ایران به تصمیم‌های امروز ما گره خورده است. اگر خانواده‌های ایرانی امروز تصمیم به داشتن فرزندان بیشتر بگیرند، ۱۰ها سال بعد ایران با جمعیتی جوان، با نشاط، پرکار و تمدن‌ساز روبه‌رو خواهد بود. در غیر این صورت، ممکن است سرنوشتی مشابه برخی کشورها پیدا کنیم که اکنون برای نجات از پیری جمعیت به درهای مهاجرت، ربات‌ها و سیاست‌های اضطراری پناه برده‌اند.
فرزندآوری در ایران امروز، یک کنش فردی نیست؛ یک اقدام راهبردی و یک جهاد فرهنگی است. این خاکریز را اگر خالی بگذاریم، دیگر خاکریزها نیز یکی‌یکی سقوط خواهند کرد. از همین روست که باید گفت: فرزندآوری، خاکریز اول دفاع از ایران است.پایان پیام/۱۱۰
