مدیر ستاد اقامه نماز قم در گفت وگو با خبرنگار ما: نماز نباید حکومتی و دولتی شود/در ترویج درست نماز عقب هستیم
فاطمه سادات محمدی
آستان بهارستان؛ چرا نماز بخوانیم؟ چرا با این وضعیت اقتصادی به جای کمک به نیازمندان مسجد بسازیم؟ آیا هزینه ها برای ساخت مسجد فایده ای داشته؟ و چراهای دیگر که برخی بیان می کنند را شاید شما هم شنیده باشید.
از سویی دیگر در قرآن و روایات متعدد در مورد اهمیت نماز و مسجد خوانده ایم؛ مانند اینکه نماز رکن اصلی و ستون دین اسلام است؛ اگر نماز قبول نشود سایر اعمال هم قبول نمی شود و به فرموده پیامبر اکرم(ص) کسی که نماز می خواند نماز وی را اصلاح می کند.
دراین خصوص به سراغ محمد خامه یار که از مهرماه سال ۹۴ مدیر ستاد اقامه نماز و از اسفندماه سال ۹۶ دبیر مجمع خیرین مسجد ساز استان قم و مدیر موسسه جمعیت خدمت رسانی فاطمی ها هست رفتیم؛ مشروح گفت وگوی تفصیلی ما با وی در ادامه می آید:
همه جهت ارتقای فعالیت های مسجد فعال شوند
- به عنوان مسئول چه اقدامی در خصوص مساجد داشتید؟
مسجد تک متولی نیست همه باید همپوشانی داشته باشند و فعالیت کنند تا مساجدی در تراز انقلاب اسلامی ایجاد شود.
مساجدی که مجهز به کتابخانه، کانون های فرهنگی و پرورشی و پایگاه بسیج باشد و نیروهای انقلابی و جهادی با اخلاق و ایمان تربیت کند و جاذبه و محور در مناطق باشد.
اگر همه در مساجد فعال باشند و رقابت در کارهای خوب و سازنده داشته باشیم در مساجد اخلاق و روحیه مردم درست می شود.
مسجد انسان ساز است؛ به عنوان مثال مدیرکل زندان می گفت فردی در زمان اعدام اجازه صحبت گرفت و گفت کسی بعد از اعدام من شخصی را سرزنش نکند زیرا من، مسجدی نبودم که سمت فسق و فجور رفتیم اگر اهل مسجد بودم الان چنین وضعیتی نداشتم.
پردیسان نیازمند ۲۷ مسجد است
- از نظر جغرافیایی وضعیت مساجد در مناطق مختلف چگونه است؟
در مناطق جدید تعداد مساجد بسیار کم است به عنوان مثال در محدوده مسکن مهر و شهرک پردیسان با حدود ۱۲۲ هزار نفر جمعیت تنها ۱۸ مسجد وجود دارد و در این منطقه نیازمند ۲۷ مسجد هستیم.
در بافت فرسوده هم مساجد از بین می رود باید مرمت و بازسازی شود.
مسئولان مسکن و شهرسازی به ما اعلام کردند که زمین برای ساخت مسجد دارند ما دنبال خیر برای ساخت مسجد هستیم.
۸۰ هزار مسجد در کشور کم داریم/شهرداری و مسکن وشهرسازی در نقشه های جدید مسجد را ببینند
مدیران شهرداری و مسکن وشهرسازی در نقشه های جدید مسجد را ببینند زیرا این امر به سالم بودن جامعه و دوری از آسیب های اجتماعی کمک می کند.
- نقشه مساجد شهر تدوین شده است؟
نه؛ سامانه مسجد یاب داریم توسط ستاد اقامه نماز ایجاد شده است.
شناسایی ۱۴۰۰ مسجد و حسینیه در استان قم
۱۴۰۰ مسجد و حسینیه در استان قم را شناسایی و در این سامانه ثبت کردیم.
- به چه تعداد مسجد در قم نیاز داریم؟
در برخی مناطق نیاز به مسجد است اما متاسفانه احصا نکردیم. طبق نیاز مردم باید با ۱۰ دقیقه پیاده روی از خانه به مسجد برسیم.
سه روستای قم فاقد مسجد است
- کدام روستاهای قم مسجد ندارد؟
سه روستای قم از جمله قمرود و احمد آباد فاقد مسجد است؛ مسئولان این روستاها از ما درخواست کردند تا برای ساخت مسجد اقدام کنیم.
مسجد آسیب های اجتماعی را کاهش می دهد
- چرا توزیع مسجد به درستی و درجای مناسب انجام نشده است؟
باید در این زمینه خیلی کار کنیم. باید نقشه جامع مساجد تهیه و فاصله مناسب مساجد رعایت شود. اگر جانمایی درست مساجد رعایت شود آسیب های اجتماعی کاهش می یابد.
هم اکنون در منطقه ای در قم دو مسجد در کمتر از ۱۰۰ متر فاصله درحال ساخت هست در حالی که برخی مناطق نیاز به مسجد دارند.
خیرین بر اساس نیاز مسجد سازی کنند
خیرین برای ساخت مسجد با مجمع خیرین مسجد ساز هماهنگ شوند
- شما در مجمع خیرین مسجد ساز نمی توانید مانع این اقدامات شوید؟
نه؛ متولیان این دو مسجد زمین را وقف کرده و پس از فوت، ورثه اقدام به ساخت کردند و هیچ کدام هم از اقدام یکدیگر خبر نداشتند. این معضل است. باید بین خیرین و مجمع خیرین مسجد ساز هماهنگی باشد تا بتوان سرمایه ها را به سمت درست و در جهت فرهنگ سازی بکار گرفت. خیرین باید به ما مراجعه کنند تا موازی کاری و اقدامات سلیقه ای انجام نشود.
یا به عنوان مثال عده‌ای دیگر شروع به ساخت مسجدی بزرگ در قم کرده اند که یک نماز جمعه را می توان در آنجا برگزار کرد اما با مشکل اقتصادی مواجه شدند و تکمیل آن نیاز به هزینه زیادی دارد که با این وضعیت اقتصادی هیچ خیری نمی تواند آن را به اتمام برساند لذا آن هم رها شده است.
- در روستاها و جاده های قم چه اقدامی داشتید؟
سال گذشته با همکاری جمعیت خدمت رسانی فاطمی ها دو مسجد روستایی در قم ساخته شد.
مسجد امام هادی علیه السلام هم در جاده جعفریه در حال ساخت است که پیشرفت ۴۰ درصدی دارد و امیدواریم تا پایان سال به بهره برداری برسد.
یک سال ونیم انتظار برای تایید ساخت یک مسجد توسط مسئولان دفتر دو رئیس جمهور
- بزرگترین مسجد بین راهی کشور در جاده قم گرمسار هم اکنون در چه مرحله ای است؟
متاسفانه همه کارها انجام شد اما در دفتر حقوقی رئیس جمهور گذشته مانده و جواب مثبت ندادند.
- از اردیبهشت ۹۹ تاکنون هیچ اقدام عمرانی نشده است؟
نه؛ زیرا باید دفتر حقوقی رئیس جمهور تایید کند که ما شروع به ساخت کنیم اما این اتفاق نیفتاد.
- خیر برای ساخت آن دارید؟
بله خیر هست. این جاده طولانی برای زیارت امام رضا هنوز نمازخانه مناسب ندارد.
- شش ماه است که رئیس جمهور تغییر کرده، این دولت هم همراهی نداشت؟
ما پیگیر هستیم اما برخی از همان آدم ها هنوز روی کار هستند.
مسجد فقط جایی برای نماز خواندن نیست
- آیا مسجد فقط جایی برای نماز خواندن است؟
اگر مسجد فقط برای نماز خواندن باشد ضرر می کنیم؛ اگر اینگونه باشد اصلا اقدام به ساخت نمی کنیم.
مسجد قطب فرهنگی و نماد دینی، مذهبی و اعتقادی یک منطقه است و باید دارای کانون فرهنگی، پایگاه بسیج و سازندگی و محل رسیدگی به مشکلات جامعه و دارای صندوق قرض الحسنه باشد.
اگر اینگونه نباشد و مردم آن در کارهای جهادی حضور نداشته باشند یک مسجد مرده است.
اگر کارکرد مسجد تنها خواندن سه وعده نماز در آن باشد کار بیهوده است، مسجد باید کارکردهای فراوان داشته باشد.
همانگونه که مقام معظم رهبری اشاره کردند مسجد باید کارکرد انقلابی و اجتماعی داشته باشد.
مساجد روستایی به خانه عالم مجهز می شوند
- جهت پویایی مساجد چه اقدامی دارید؟
اخیرا جهت پویایی مساجد اقدام به ساخت خانه عالم در کنار مساجد روستایی کردیم. اگر روحانی در هر مسجد مستقر شود به فرهنگ و اعتقادات و مسائل دینی مردم کمک می کند و پویا می شود. در دو مسجدی که به تازگی احداث شد خانه عالم هم ساخته شد.
ساخت مساجد کم هزینه، کوچک و در دسترس در دستور کار
- چه هدفی را در ساخت مساجد دنبال می کنید؟
حجت الاسلام والمسلمین قرائتی به ما تاکید کردند که دنبال ساخت مساجد سبک و کم هزینه، کوچک و در دسترس برای همگان باشیم؛ لذا هدف ما این است.
حرمت مسجد باید حفظ شود
- مراسمی مانند اجرای صیغه عقد را هم می توان در مساجد انجام داد؟
مسجد حرمت دارد.
- در حرم حضرت معصومه هم انجام می شود
بله؛ اگر فقط صیغه عقد باشد می توان مانند حرم و مسجد جمکران مراسمی برپا کرد اما مراسم جشن را نمی شود در مسجد برپا کرد.
حرمت ها باید حفظ شود و عروس و همراهان در شان مسجد باید حضور پیدا کنند.
قوانین دست وپا گیر مانع ساخت مسجد
شهرداری خیرین را مانند تاجرین نبیند
شهرداری و پارکینگ های نمایشی!
- شما زمانی گفتید که قوانین دست و پا گیر مانع ساخت مسجد در قم شده، چه قانونی مانع شما برای ساخت مسجد است؟
ما هم قبول داریم که ساخت وساز باید طبق قانون باشد اما اگر خیری برای ساخت مسجد و درمانگاه به میدان آمد نباید مانند کسی که می خواهد کار تجاری انجام دهد، دیده شود.
خیر از پول خود می گذرد اما در چرخه گرفتن مجوز با چالش مواجه و دلسرد می شود.
به عنوان مثال می گویند برای یک مسجد ۲۰۰ متری باید جای پارک چهار خودرو ایجاد کنید؛ پارکینگ چند ماشینی چه مفهومی دارد؟ برخی قوانین باید تغییر کند.
در جای شلوغ و کوچه های باریک باید جانمایی درست انجام شود اما برای مسجدی که ۲۰۰ نمازگزار دارد جای پارک دو خودرو به چه کاری می آید؟ شهرداری، حداقل ما را توجیه کند. ما که دلیل آن را متوجه نشدیم.
حداقل برای خیرین در دادن پروانه ساختمان و سرعت انجام کارهای اداری امتیازهایی قائل شوند و راه را برای خیرین تسهیل کنند.
وجود سه سند بالادستی برای نماز
- آماری منتشر شده که آمار نمازخوان ها کاهش پیدا کرده تا چه حد درست است؟
این را قبول ندارم هر چند وضعیت مطلوب انقلاب اسلامی نیست؛ در نظام جمهوری اسلامی توقع می رود اقبال به نماز بیشتر باشد.
دلیل این است که نماز را امر پیش پا افتاده دانستیم در صورتی که سه سند بالادستی در خصوص نماز داریم که وظیفه ما است که نماز را اقامه کنیم.
نخست نامه پیامبر اکرم(ص) به سعد بن جبل هست که رسول خدا درآن تاکید دارند که همه کارهایت تحت امر نمازت باشد.
دوم نامه ۲۷ نهج البلاغه امام علی(ع) به محمد بن ابوبکر است که امام علی در آن تاکید دارند که همه کارهایت حول محور نماز باشد.
سوم مقام معظم رهبری در سیزدهمین اجلاسیه نماز خطاب به مسئولان همه ادارات و نهادهای کشور گفتند شما مسئول نماز هستید.
در همه اجلاس های نماز مقام معظم رهبری پیام دادند و تاکید بر نماز دارند.
در ترویج درست نماز عقب هستیم
- برای ترویج نماز در چه جایگاهی هستیم؟
در زمینه ترویج درست نماز عقب هستیم. ما اعتبار نماز را در نظر نگرفتیم. مدیرکل ها، آموزش وپرورش و دیگر مسئولان مقداری کوتاهی کردند و زیرساخت های ما برای برپایی نماز جماعت خوب به منظور حضور جوانان در مسجد مناسب نبوده است. اقبال جوانان به مسجد و نماز باید بیش از این باشد، مقداری تعلل کردیم.
تشویق بهترین شیوه دعوت به نماز
- چطور می توان دانش آموزان بخصوص در سنین کم را تشویق به نماز کرد؟
تشویق بهترین شیوه دعوت به نماز بخصوص برای دانش آموزان به حساب می آید؛ اگر درست عمل کنیم همه مردم بخصوص جوانان و نوجوانان راغب به نماز می شوند.
شناسایی ۳۴ دلیل برای کم رغبتی جوانان به مسجد
خانواده ها شیوه های دعوت به نماز را نمی دانند
- چرا جوانان به نماز کم رغبت شدند؟ چه راهکارهایی برای اقبال بیشتر به نماز دارید؟
ما دلایل کم رغبتی جوانان به مسجد را شناسایی کردیم.
خانواده ها مهمترین عامل تاثیرگذار هستند اما شیوه های دعوت به نماز را نیاموخته اند؛ راهکار جذب جوانان همانگونه که قرآن می فرماید ما باید از خود و خانواده خودمان شروع کنیم.
در جامعه تارک الصلاه کم داریم اما کاهل الصلاه داریم که در سفرهای زیارتی و ماه رمضان نماز می خوانند و روزه می گیرند و نماز و روزه را قبول دارند اما درست برای آنان تفهیم نشده است.
خانواده ها درخصوص شیوه های دعوت به نماز کم توجهی می کنند و برای مشاوره می آیند و می گویند چگونه اقدام کنیم که فرزندمان نماز خوان شود در صورتی که حتی یک کتاب مطالعه نکرده اند. پیشنهاد می کنم کتاب شیوه های دعوت به نماز استاد قرائتی را مطالعه کنند.
پایبند نبودن خانواده ها از دلایل بی رغبتی فرزندان به نماز است.
نمازگزاران باید الگوی جامعه باشند
سپس رفتار نمازگزاران و اهل مسجد نیز باید خوب و الگو باشد؛ در بسیاری از مواقع افراد بی نماز که رفتار برخی نمازگراران را می بینند می گویند اگر اسلام و نماز این است ما نمی خواهیم مسلمان یا اهل نماز باشیم.
نماز نباید حکومتی و دولتی شود
نکته مهم دیگر این است که نماز را نباید حکومتی و دولتی کرد.
جوانان در پاسخ به اینکه چرا به مسجد نمی روید؟ می گویند مسجد خانه سالمندان و کانون بازنشستگان و محلی برای وسایل اضافه خانه ها شده لذا باید همه اشتیاق به حضور در مسجد داشته باشند.
بداخلاقی برخی نمازگزاران هم سبب شده که جوانانی که ظاهر مذهبی ندارند جذب مسجد نشوند.
دخالت های بیش از حد و اینکه هر کس خودش را مسئول مسجد می داند، سبب جوانان گریزی شده است.
برخورد سلیقه ای مشکل ساز می شود.
مسجد باید محل رفع مشکل مردم باشد
مسجد باید محل رفع مشکل مردم باشد و کارکردهای فراوانی داشته باشد.
امام جماعت، هیات امنا، متولیان، خیرین و خادم مساجد باید نگاه جامع و افق روشن پیش رو داشته باشند.
مساجد هم باید تمیز مرتب و امام جماعت فعال و به روز باشد و مراسم و سخنرانی های خوب در آن برپا شود.
برپایی جشن عبادت برای دختران سبب شده که آسیب پذیری آنان نسبت به پسران کمتر شود جشن تکلیف را باید برای پسرانی که به سن بلوغ می‌رسند هم پررنگ ببینیم.
نوجوان و جوان ما الگوی عملی می خواهند به عنوان مثال مدرسه ای را در قم داریم که ۹۹ درصد دانش آموزان در نماز جماعت شرکت می کنند دیدیم مدیر و همه معلمان به شرکت در نماز جماعت اهتمام دارند.
مسجد باید دور از آفت ها باشد؛ اگر اینگونه نباشد وضعیت تغییر نمی کند.
- با توجه به اینکه پیش از کرونا سالانه ۴۰۰ نشست دانش آموزی داشتید، با کرونا چطور به فعالیت ها ادامه می دهید؟
طی تفاهم نامه با آموزش پرورش در فضای «شاد» کار کردیم و هزاران برنامه در خصوص نماز داشتیم. ما کار را تعطیل نکردیم.
کرونا فرصتی شد تا به بازسازی و مرمت مساجد و نمازخانه ها بپردازیم و در این دوران مساجد بهترین پایگاه کمک به مردم بود.
گروه های جهادی در مساجد تشکیل شد و اتفاقات خوبی به انجام رسید.
وجود هزار و۲۰۰ مسجد بین راهی در کشور
- قبل از انقلاب وضعیت مساجد و نمازخانه ها به چه شکل بود؟
از برکت انقلاب صدها مسجد بین راهی در کشور داریم که قبل از انقلاب نبوده است.
پیش از انقلاب تنها برخی مدارس نمازخانه داشت هم اکنون اگر مدارس نمازخانه نداشته باشد افتتاح نمی شود. همه مجتمع های بین راهی ما نمازخانه دارند.
جوانان انقلاب اسلامی پیش از کرونا برای اعتکاف صف می کشیدند. ما در دانشگاه و مساجد با کمبود مکان برای معتکفان که مسلما اهل نماز هستند، مواجه بودیم. این ها رویش های انقلاب است اما انتظار بیش از این است.
مساجد قم شناسنامه دار می شود
- مساجد قم نسبت به سایر استان ها چه وضعیتی دارد؟
تعداد مسجد در قم کمتر از استان های دیگر است اما نمازخانه های بین راهی قم در بین استان های دیگر بهتر است.
همه نمازخانه های بین راهی آسیب شناسی و مشکل شناسایی و شناسنامه دار می شود.
قم رتبه دوم کمک خیرین مسجد ساز در کشور را دارد
- قم در کمک خیرین برای ساخت مسجد رتبه چند را دارد؟
رتبه دوم در کشور را دارد.
ساخت مسجد و کمک به نیازمندان دو مقوله جداگانه است
- پاسخ شما به برخی که می گویند هزینه ساخت مسجد را در این وضعیت اقتصادی به نیازمندان بدهیم چیست؟
آنان را به آثار شهید مطهری ارجاع می دهم. بیشتر این افراد کمکی هم به نیازمندان نمی کنند.
آنان باید بدانند مسجد پایگاهی برای کمک و محل رجوع نیازمندان است.
این ها همان هستند که می گویند برای امام حسین(ع) هم عزاداری نکنیم و حج تمتع را هم نرویم و هزینه اش را به نیازمندان بدهیم
شهید مطهری این نگاه را رد کردند و تاکید داشتند که هر چیزی جای خودش باید باشد.
چرا از زندگی خودشان کم نمی گذارند تا به نیازمندان کمک کنند؟ چرا از سفرهای خارجی بریز و بپاش های مراسم جشن و عروسی کم نمی گذارند؟. فقط از محل ساخت مسجد و عزاداری و حج می خواهند به نیازمندان کمک کنند؟
در مسجد باید سبک زندگی درست آموزش داده شود
مسجد می تواند کارکردهای مختلف داشته باشد و ملجا و پناهگاه همه باشد. نیازمندان هم می توانند به مومنین مسجد رجوع کنند.
چرا می خواهند ریشه را خراب کنند؟ این نظریه رد شده است.
به عنوان مثال برخی ساختمان ها می تواند چند کاره یا تجمیع شود؛ چرا ساختمان اداری از ۱۴ بعد از ظهر با اینهمه امکانات تعطیل می شود؟ می توان از این ساختمان ها و مدارس که در دوران کرونا تعطیل بود استفاده بهینه کرد. در این زمینه حرف زیاد است.
برخی مساجد ما در طراز نظام اسلامی است و خدمات خوبی ارائه می‌دهند و امکاناتی مانند کتابخانه و سالن مطالعه وسالن جشن عبادت و غذاخوری دارد.
این افراد باید توجیه شوند که در مسجد است که می توان برای مشکلات نیازمندان چاره اندیشی کرد.پایان پیام/۱۱۰
