پیگیری مشکلات خبرنگاران واقعی یا نمایشی است؟

آستان بهارستان؛ سید محمد حسین دریاباری مدیر مسئول روزنامه گویه و پیشکسوت اصحاب رسانه است که سال هاست عمر خود را در این عرصه سپری کرده است.

وی به مناسبت روز خبرنگار یادداشتی را تحت عنوان « پیگیری مشکلات خبرنگاران واقعی یا نمایشی است؟ » را در اختیار پایگاه خبری آستان بهارستان قرار داده است که نتایج سال ها تجربه او در این حرفه است و خواندن آن خالی از لطف نیست.

هفدهم مرداد در کشورمان به عنوان روز خبرنگار شناخته می‌شود. شورای فرهنگ عمومی با تصویب این روز به عنوان روز خبرنگار، آن را در تقویم کشور جای داده است. همین امر سبب شده تا مسئولان و مردم و کسانی که علاقمند عرصه‌ی خبر هستند از صاحبان این روز تقدیر نموده و این روز را گرامی دارند.

علت نامگذاری هفدهم مرداد به عنوان روز خبرنگار هم آن است که در چنین روزی محمد صارمی خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی در سال ۱۳۷۸ در مزار شریف افغانستان به همراه هشت نفر از اعضای کنسولگری ایران توسط گروه طالبان به شهادت رسید. پس از آن هر سال ۱۷ مرداد به عنوان روز خبرنگار گرامی داشته می شود.

خبرنگار آن کسی نیست که با ابزار و امکاناتی که در اختیار دارد اتفاقات و حوادث را به اطلاع مردم می‌رساند بلکه خبرنگاران کسانی‌اند که با استفاده از هنر خود رخدادها را به اطلاع مردم جامعه می‌رسانند البته نباید فراموش کرد که استفاده از ویژگی‌های متناسب با این حرفه توسط خبرنگاران آن ها را در این راه به موفقیت می‌رساند.

خبرنگاران با مردم آمیخته‌اند و در بین آن ها حضور دارند و در محل وقوع رویدادها تنفس می‌کنند و واقعیت‌های موجود آن جامعه را به گوش و چشم مردم می‌رسانند.

یک خبرنگار آن زمانی خبرنگار است که علاقمند به فعالیت در این حوزه بوده و دارای استعداد ویژه‌ای در این حرفه باشد. بدیهی است با داشتن این شرایط پس از طی کردن دوره های آموزش تخصصی به دنبال تهیه و جمع آوری و تنظیم اخبار برود.

خبرنگار زمانی خبرنگار است که با داشتن امکانات خبرنگاری و هنر و پایبندی به شرایط و ضوابط لازم در حوزه‌ی خبر و گزارش، آن را از طریق مطبوعات، رادیو، تلویزیون و خبرگزاری به اطلاع مردم برساند.

با توسعه و پیشرفت فناوری امروز، اطلاع رسانی چهره‌ی دیگری به خود گرفته است. هیچگاه  فردی که دارای ضبط صوت یا موبایل و هر نوع امکانات لازم برای تهیه خبر است و اقدام به پخش تصاویر، گزارش و خبر می‌کند را نمی‌توان خبرنگار نامید.

خبرنگار بازوی رسانه محسوب می‌شود همان طور که رسانه‌ها مکلف و موظفند در تقویت و ایجاد صلح جهانی و تفاهم بین‌المللی تلاش کنند و پایه‌های اخلاقی و اجتماعی را بگسترانند خبرنگاران هم باید تلاش و کوشش خود را به کار گیرند تا اخبار و گزارشی را به مردم انتقال دهند که صحیح، دقیق و معتبر باشد.

متقن نویسی حکم می کند که خبرنگاران منابع و اصل اطلاعات را در ارائه خبر و گزارش مطرح کنند تا مبادا اطلاعات ارائه شده تحریف و یا سرقت ادبی بوده باشد.

از دیگر وظایف خبرنگار این است که اطلاعات را دقیق، منصفانه، دور از جبهه‌گیری و به تصویر کشیدن جوانب مختلف یک موضوع و بدون طرفداری از این یا آن ارائه دهد.

خبرنگار و گزارشگر باید در قضاوت دقیق باشد و واقع‌گرایی در گزارش او موج زند. مطلبی که بسیار مهم است و هم به رسانه و هم به خبرنگار ارتباط دارد آن است که خبری که توسط خبرنگار تنظیم می‌شود باید دارای ویژگی‌هایی باشد تا توجه مخاطبان را به خود جلب کند.

خبری مناسب و خوب ارزیابی می‌شود که به صورت صادقانه منتقل شود درغیر این صورت مردم کم کم هم درخبرنویس وهم در خبررسان شک می‌کنند و دیگر خبر را از طریق آن فرد و رسانه پیگیری نمی‌کنند.

مهم‌ترین ویژگی یک خبرنگار آن است که نخست ذوق و استعداد برای این حرفه داشته باشد. آن چیزی که کارسخت وطاقت فرسای خبرنگار را آسان و قابل تحمل می کند داشتن عشق، علاقه و ذوق برای فعالیت در این حرفه است. علاوه براین خبرنگار باید از حوصله زیاد و نگاه دقیق و موشکافانه‌ای برخوردار باشد و نباید احساسات خود را در نوشتن اخبار و گزارش دخالت دهد.

از دیگر ویژگی یک خبرنگار سرعت در تصمیم گیری و انتقال سریع خبر است زیرا مخاطبان به دنبال خبر خبرنگار یا رسانه‌ای هستند که اخبار و گزارش را سریع تر و درعین حال درست ‌تر از دیگران به گوش و چشم مردم مخابره کند. باید توجه کرد که هرگز نباید صحت و درستی اخبار را فدای سرعت انتشار آن کرد.

از دیگر ویژگی یک خبرنگار که مهمترین ویژگی هم محسوب می شود حق‌‌محوری، حق‌طلبی و حق‌گویی است.

در دنیای امروز که همه چیز قابل خرید و فروش است از رسانه گرفته تا خبرنگار، اکنون بر روی هر چیزی معامله صورت می‌گیرد و مغزها مهم ‌ترین چیزی است که در دنیای امروز درمعرض خرید و فروش قرار گرفته است و نیز به‌کارگیری استعدادها علیه کشورها.

مهم‌ترین خصلتی که در یک خبرنگار باید وجود داشته باشد وطن دوستی است. چراکه اونیز سرباز و نگهبان فرهنگ و افکارعمومی جامعه است و علاقمند بودن به وطن و دوست داشتن مردم خود هدف غایی خبرنگاران است. مهم آن است که نتیجه مطلوب این حرفه‌ی مقدس برای کشور، مردم و ملت خویش به کار گرفته شود. قلمی که خداوند آن را مقدس دانسته و آن را برابر با خون شهدا قلمداد کرده، قلمی است که درخدمت کشور، دین، آیین و مردم باشد.

نباید احساس کرد که خبرنگاران در حوزه کاری خود هیچ مشکلی ندارند آنان کسانی هستند که واقعیت‌های جامعه، مشکلات و تنگناهای آن را به طور صادقانه و بدون هیاهو و فرافکنی بازتاب می‌دهند تا از این رهگذر توسعه‌ی کشور گسترش یابد.

مشکلاتی که آن ها با آن دست و پنجه نرم می‌کنند نبود ثبات و امنیت شغلی، فقدان بیمه و مسکن، نبود امکانات مناسب برای فعالیت رسانه‌ای، نبود ارزیابی قوی و نگاه اشتباه به خبرنگاران است.

خبرنگاران همان‌هایی هستند که با از خودگذشتگی سختی‌ها را تحمل می‌کنند و با واژه واژه‌ای که می‌نگارند درد و رنج مردم را بازتاب می‌دهند با آنکه خود با کوهی از مشکلات مواجه هستند و در مسیر کاری خود بعضا با دادگاه و شکایت و توهین هم مواجه می شوند اما خللی در عزم و رسالت آنان ایجاد نشده و پر صلابت به روشنگری می‌پردازند.

همه می‌دانند و می‌دانیم برای حل مشکل خبرنگاران هیچ آستینی بالا زده نشده و برای رفع نیاز آن ها اقدام صورت نگرفته و مصائب آن ها مثنوی ۷۰ من کاغذ است که از سالی به سال بعد انتقال می یابد.

چند نکته را ما همواره درباره خبرنگاران می‌شنویم و همواره هم تکرار می‌شود.

 یک نکته آن است که خبرنگاران پل ارتباطی بین مردم و مسئولان، رکن چهارم دموکراسی و پیش قراولان تبیین همه کاستی‌ها و کمبودهای جامعه بوده و هستند اما همه‌ی این ‌ها در روز خبرنگار به چشم می‌آیند و روز بعد از آن فراموش می‌شوند.

برخی از کارشناسان براین باورند که ایجاد شرایط شغلی مناسب برای خبرنگاران رابطه‌ی مستقیمی با اطلاع رسانی کشور دارد. یعنی هر اندازه چالش‌های فراروی خبرنگاران کمتر شود آن ها با فراغ بال بیشتر به مباحث کلان جامعه می‌پردازند.

یکی از مشکلاتی که مهم به نظر می‌آید و سراسر کشور در این موضوع مشترک هستند وآن روش‌های حرفه‌ای و تخصصی است که نیازمند امکانات برای فعالیت‌های رسانه‌ای است. این آموزش می‌تواند آنان را در عرصه فعالیت توانمندتر نماید.

مشکلات معیشتی از قبیل نداشتن بیمه و مسکن امنیت شغلی از دیگر مشکلات است. باید طرحی به اجرا گذاشته شود که خبرنگاران واقعی از خبرنگاران غیر واقعی و یا حداقل خبرنگارانی که دوره‌ای را نگذراندند و صرفاً نام آن را به یدک می‌کشند از هم جدا شوند. باید گفت این خواسته وتوقع از حداقل‌هاست.

 یکی از مشکلاتی را که خود خبرنگاران همواره بیان می‌کنند آن است که وعده های دقیقی از مسئولان دریافت نمی‌کنند. بسیاری از مدیران جوابگو نیستند وبالاخره چارچوب مشخصی برای ورود به حرفه خبرنگاری نیست و شاید از مهم‌ترین مشکلات خبرنگاران که عمده ی آن ها به سرانجام نمی‌رسد این است که به سبب نداشتن اتحادیه یا صنف مشکلات آن ها کماکان باقی مانده و هر سال آن را مطرح می‌کنند ولی این نیازها برطرف نمی‌شود چون کسی پیگیر آن نیست و صنف و انجمنی که پیگیر این موارد باشد نیست.

در سال‌های اخیر مسائل جناحی و سیاسی، خانه‌ی مطبوعات را به یک مرکز بی‌اثر و خنثی تبدیل کرده است و صرفاً در برخی از مناسبت‌ها مانند روز خبرنگار فعالیت‌های نمایشی انجام می‌دهند. پایان پیام/۱۱۰