آستان بهارستان ؛ قم یکی از شهرهای زائرپذیر ایران و ازنظر گردشگری مذهبی، منحصر بفرد است اما در اربعین حسینی و اعیاد مذهبی مانند نیمه شعبان عبور و مرور در مرکز شهر قم و پیرامون حرم حضرت معصومه سلام الله علیها مشکل می‌شود.
به گزارش خبرنگار آستان بهارستان ؛ حرم کریمه اهل بیت سلام الله علیها که نگین شهر قم است که سالانه بیش از ۲۰میلیون زائر را از اقصی نقاط ایران به قم می‌کشاند. از دیگر امکان مهم قم که در موضوع گردشگری مذهبی می‌توان به آن پرداخت مسجد مقدس جمکران است که شب‌های سه‌شنبه هر هفته معیادگاه عاشقان صاحب الزمان است.
در قم بیش از ۱۷۰ امامزاده شاخص وجود دارد که مورد توجه خاص وعام است اما امامزاده موسی مبرقع فرزند بلافصل امام جوادعلیه السلام در محله آذر قم یکی از امامزاده‌های بسیار شاخص این استان است که زائران زیادی در طول سال به این مکان مشرف می‌شوند. خوب که دقت می‌کنیم پی می‌بریم از نظر گردشگری مذهبی تنها ۲۰درصد ظرفیت مذهبی شهر و استان قم معرفی شده است مابقی مانند، امامزاده شاه حمزه، امامزاده سلطان شریف، احمد میانه و شاه سیدعلی و دیگر امامزاده‌هایی که در سطح استان قم پراکنده و دارای بقعه هستند هنوز به خوبی در بین مردم کشور ما شناخته شده نیستند تنها خود قمی‌ها از آن باخبر هستند.
اگر روی این دست امامزاده‌ها پرداخت رسانه‌ای صورت گیرد زائران فعلی قم چند برابر خواهند شد. چون مسلمانان راستین و شیعیان جهان بر آیه مودت که مزد رسالت پیامبر است ایمان دارند و به اهل بیت و ذریه پیامبر ابراز علاقه می‌کنند. خداوند در سوره مبارکه اسراء می‌فرماید:« قُل لَّا أَسْأَلُکمْ عَلَیهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّهَ فِی الْقُرْبَی وَمَن یقْتَرِفْ حَسَنَهً نَّزِدْ لَهُ فِیهَا حُسْنًا إِنَّ اللهَ غَفُورٌ شَکورٌ؛ بگو من هیچ پاداشی از شما برای رسالتم درخواست نمی‌کنم؛ جز دوست داشتن نزدیکانم (اهل بیتم) و هر کس کار نیکی انجام دهد، بر نیکی‌اش می‌افزاییم؛ چرا که خداوند آمرزنده و سپاس گزار است». به همین علت هرکجا بقعه‌های امامزاده‌گان وجود داشته باشد ارادت مندان خاندان اهل بیت را به آنجا می کشاند. از نظر تعداد امامزاده ها قم سرآمد دیگر استان های کشور است، اما آیا زیر ساخت های گردشگری قم در این زمینه کافی است؟
رضا محمدی منش ازکارشناسان فعالان گردشگری عمده چالش‌های گردشگری قم را ضعف زیرساخت‌ها می‌داند و می‌گوید: شهرقم مهمان‌نواز است، اما در زمینه تامین اقامتگاه ها و هم در زمینه تامین پارکینگ مشکلات زیادی داریم در اعیاد مذهبی زائران مجبور می‌شوند در حد یک نماز و یک زیارت در قم بمانند و سعی می‌کنند هرچه زودتر از قم خارج شوند این شیوه آمدن زائر به قم نمی تواند در رونق اقتصاد قم تاثیری داشته باشد.
در گردشگری جوامع محلی از اهمیت بسزایی برخودار است اگر میزبان و یا همان جامعه محلی از زائران منتفع شود گردشگری رشد می کند اما به علت نبود زیر ساخت ها انبوه زائران این شهر کمتر از دوساعت در قم ماندگار هستند. وی معتقد است تنها ۲۰درصد ظرفیت گردشگری مذهبی قم شناخته شده است.
محمدی منش تاکید می کند: قم نیازمند هماهنگی و تعامل بین دستگاه های متولی گردشگری است و همچنین دراین زمینه نیازمند ترسیم چشم انداز های کوتاه مدت و بلند مدت است تا در آن راستا حرکت کرده تا از نظر زیر ساخت ها به یک جایگاه مطلوب برسد.
به سراغ مسئولان می رویم؛
علیرضا ارجمندی مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری قم درباره توسعه گردشگری مذهبی می گوید: گردشگری مذهبی از مباحثی است که چه بخواهیم و نخواهیم امروزه به جایی رسیده است که سازمان میراث‌فرهنگی باید تکلیف خود را با آن مشخص کند.
وی با اشاره به ورود شیعیان خارجی به استان قم گفت: این موضوع بیانگر اهمیت مکان‌های زیارتی مذهبی ایران در نزد شیعیان سایر کشورها است.
وی تصریح کرد: سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری باید نسبت به تولی‌گری، سازماندهی و مدیریت این موضوع توجه داشته باشد؛ چراکه از این فرصت می‌توان برای توسعه گردشگری زیارتی استان استفاده کرد.
ارجمندی بیان داشت: گردشگری ایران در هیچ حوزه‌ای نمی‌تواند بیش از حوزه گردشگری فرهنگی و زیارتی فعال شود و این به دلیل جامعه فرهنگی حاکم بر کشور ما است.
وی اظهار کرد: بقاع متبرکه ظرفیت‌های گردشگری و زیارتی بسیار بالایی دارند که باید با برنامه‌ریزی کوتاه مدت و بلند مدت توسعه یابد.
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی قم با بیان این که گردشگری زیارت در دو بُعد گردشگران داخلی و خارجی نیاز به برنامه‌ریزی دارد، ادامه داد:این امر به هم‌افزایی سازمان اوقاف و وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، نیاز دارد.
وی با بیان این که امامزادگان علاوه بر جنبه زیارتی از جنبه معماری و آیین‌ها و رسوم وابسته قابل اهمیت هستند، تصریح کرد: برخی از رسوم بقاع متبرکه جزئی از آیین‌های سنتی مذهبی ایران با سابقه بسیار کهن محسوب می‌شود و قابلیت ثبت جهانی دارد.
وی تصریح کرد: گردشگری زیارتی مقبولیت مردم را به همراه دارد و تداوم گستره آن در طول تاریخ، ابعاد تمدنی نهاد زیارت را در فرهنگ شیعیان نشان می‌دهد.
ابوالقاسم مقیمی معاون اجتماعی، فرهنگی و زیارت استاندار قم بر لزوم به روز کردن و بین المللی شدن خدمات گردشگری به زائران در استان تاکید کرد.
در نشست گروه کاری گردشگری استان قم در ۱۱ دی‌ماه در استانداری، گفت: ارائه خدمات به گردشگران و زائران ایرانی و غیر ایرانی وظیفه ذاتی همه دستگاه‌ها است و به هیچ وجه نباید در این عرصه کوتاهی کنیم.
وی افزود: باید تصور کنیم که خودمان وارد یک کشور یا شهر غریبه شده‌ایم و براین اساس تابلوهای ورودی و خروجی و خدمات غیر حضوری و اتوبوس‌ها و تاکسی‌های گردشگری را سامان دهیم.
مقیمی بیان کرد: اتوبوس های اطراف حرم مطهر رایگان است ولی بسیاری از مردم قم هم از این مساله اطلاعی ندارند. اگر به درستی با تابلوهای چند زبانه در معابر اصلی و میدان اصلی و خود اتوبوس ها این مطلب را منعکس کنیم قطعا زائران خارجی از این وسایل نقلیه استفاده بیشتری می کنند.
وی اتوبوس های اطراف حرم مطهر را مورد اشاره قرار داد و گفت: این اتوبوس ها باید متناسب با نیاز گردشگران باشند و اطلاعات ضروری به زبان خارجی روی آنها درج شود تا گردشگران خارجی استفاده مفیدتری از آن داشته باشند.
مقیمی با تاکید بر اهمیت نگاه بین المللی و به روز به حوزه گردشگری استان بیان کرد: اطلاع رسانی گردشگری در سامانه های مسیریاب و آنلاین و غیره در قم باید به شکل لحظه ای انجام شود تا مردم و مسافران در زمینه پیدا کردن اماکن و پارکینگ دچار مشکل نشوند.
معاون اجتماعی، فرهنگی و زیارت استاندار قم بیان کرد: متاسفانه معرفی کاملی از شهر قم از حیث گردشگری نداریم و غیر از حرم و جمکران باید تابلوهای بزرگ راهنما برای ارایه سایر جاذبه های فرهنگی و تاریخی استان برای زائران و مسافران اطلاع رسانی شود.
وی با اشاره به اهمیت راه اندازی تاکسی های گردشگری ویژه زائران و لزوم نظارت بیشتر بر این بخش گفت: تاکید ویژه و پیگیری برای راه اندازی این تاکسی ها و ساماندهی حوزه حمل و نقل گردشگری در قم داریم و باید با روش های به روز، شیوه خدمت رسانی فعلی را به وضعیت مطلوبی برسانیم.
وی بیان کرد: هر نوع خدمتی در حوزه گردشگری، خدمت به زائران کریمه اهل بیت(ع) است و باید بدانیم که همه فعالان عرصه شهری و گردشگری در واقع به زائران حضرت خدمت رسانی می‌کنند. به همین دلیل باید نهایت تلاش را برای آسایش آنها انجام دهیم.
پیداست مسئولان در بیان شرایط ویژه قم اتفاق نظردارند ولی در مقام عمل چندان شهر برای گردشگران زائر خدمات خوبی نمی دهد.
از جمله موانع پیش‌رو قوانین و نظام بروکراسی است که اجازه نمی‌دهد بخش خصوصی در قد و قواره‌های خود در حوزه گردشگری ورود کند و شرایط نامطلوب فعلی را به نفع زائران قم ارتقا دهد.
مهران رضایی راد از کارشناسان حوزه گردشگری می‌گوید: متولیان بخش گردشگری قم تعامل خوبی باهم ندارند و هرکس ساز خودش را می‌نوازد. استانداری، میراث فرهنگی، شهرداری و اوقاف تاکنون نتوانسته اند به اتفاق نظر برسند به همین علت وقتی بخش خصوصی وارد می‌شود کارش فقط چرخیدن بین ادارات است و در نهایت بعد از چند ماه سر گردانی از ادامه کار پشیمان شده و عطای کار را به لقایش می بخشد.
وی می گوید: در کشورهای دیگر روند اعطای مجوزها برای اجرای طرح‌های توسعه گردشگری در کمتر از سه ساعت انجام می‌شود اما در قم گاه تا سه ماه طول می‌کشد به همین علت بخش خصوصی دیگر تمایلی به ورود به این دست طرح‌ها ندارد آن عده قلیل که خستگی ناپذیر به نظر می‌رسند به عشق اهل بیت سلام الله علیها می‌خواهند در شهر کریمه اهل بیت برای زائران کاری کرده باشند وگرنه در قم بروکراسی اداری یکی از موانع توسعه زیر ساخت‌ها است.پایان پیام/
