رئیس بنیاد اسراء در پاسخ به خبرنگار ما: بدون اجرای عدالت انتظار مدینه فاضله نداشته باشید/تایید شورای نگهبان، قانون را اسلامی نمی کند

فاطمه سادات محمدی

آستان بهارستان؛ رئیس بنیاد بین‌المللی علوم وحیانی  اسراء با بیان اینکه عدالت در حوزه‌های مختلف به شدت آسیب دیده است، گفت: بدون عدالت اقتصادی، اجتماعی و سیاسی انتظار ایجاد مدینه فاضله نداشته باشید.

به گزارش خبرنگار  آستان بهارستان؛‌  حجت الاسلام والمسلمین مرتضی جوادی آملی در نشست خبری که امروز یکشنبه به مناسبت هفته پژوهش در بنیاد اسراء برگزار شد، اظهار داشت: همه در برابر اجرای دقیق آرمان‌های جمهوری اسلامی مسئولیم و صرف تأیید شورای نگهبان، قانون اسلامی ایجاد نمی‌شود و بدون عدالت اقتصادی، اجتماعی و سیاسی انتظار ایجاد مدینه فاضله نداشته باشید.

وی گفت: پژوهش و تحقیق ریشه در ژرف نگری و عمق یابی پدیده ها و هر آنچه در نظام هستی هست دارد. نتیجه پژوهش های عمیق و باپشتوانه تحقیق، می تواند به جامعه برگردد و محصول تحقیق باید کارایی و کارآمدی اجتماعی طبق نیاز روز باشد.

هر چه تحقیق عمیق تر باشد آثار مثبت آن بیشتر نمایان می شود

وی افزود: ژرف نگری تحقیق و لایه برداری از حقایق مصونیت پژوهشگران است و هر چه تحقیق (به حق رسیدن) عمق بیشتری داشته باشد، آثار مثبت و ارزشمند آن به جامعه برمی گردد و مردم از آن سود می برند.

وی گفت: متاسفانه برخی به نگرش های عمیق و ژرف نگر اهمیت نمی دهند و حتی این نگرش را برنمی تابند؛ بخصوص در مباحث الهیات و فلسفه از پژوهش های عمیق ابا دارند. حتی به جای سنت داشتن نگرش عمیق را بدعت می دانند. این امر باعث می شود که فضای تحقیق کمرنگ شود. آنان گمان می کنند که با عقل فطری ابتدایی می شود حقایق را آنگونه که هست بشناسند و درک کنند.

وی بیان کرد: خوشبختانه با اراده ای که در کشور ما وجود دارد عمق یابی و ژرف نگری می تواند اصل قرار گیرد. هر چه پژوهش ها عمیق تر باشد در بعد خارجی کارآمدی بیشتری خواهد داشت. خروجی مثبت آن را در جامعه خواهیم دید.

رئیس بنیاد اسراء گفت: داشتن روحیه پژوهش های عمیق در شخصیت آیت الله عبدالله جوادی آملی به صورت بارز و روشن نمایان است. همانگونه که باقر به معنای شکافنده علم است مشخص می شود که این ویژگی ارزشمندی است که در نظام های علمی حوزه های علمیه گذشته هم وجود داشته و توانسته به دستاوردهای مهمی در فضای علمی راه پیدا کند.

تحقیق و پژوهش مبنای همه اقدامات شود

وی بیان کرد: تحقیق و پژوهش سنت است که در همه رشته های دانش فقه و اصول وجود داشته است.

وی با تاکید بر اینکه عمق یابی پژوهش ها در بنیاد اسراء برای ما اصل است، افزود: باید پژوهش های عمیق را در جامعه پذیرفت و بر آن اصرار داشت تا جامعه پژوهش محور باشد و خطاها کاهش یابد.

رئیس موسسه اسراء گفت: آیت الله جوادی سعی براین داشته و دارند که علم را بشکافند. لذا در آثار ایشان شاهد هستیم که این بحث ها را چند قدم به جلو برده اند.

وی با بیان اینکه شرح علم و کتاب وجود دارد اما تحریر علم یک هنر و تسلط کامل به مسائل علمی می خواهد، افزود: آیت الله جوادی آملی در زمینه تحریر علوم فعال هستند. روشنترین مثال این است که خواجه نصیرالدین طوسی به عنوان شارح کتاب اشارات بوعلی سینا ورود کرد و اشارات را تحریر کرد و پس از آن کسی نتوانست سخنی بگوید زیرا علم آزاد شد.

آیت الله جوادی آملی رسالت خود را در باب تحریر علوم می داند

وی ادامه داد: آیت الله جوادی آملی هم رسالت خود را در باب تحریر علوم می داند و دراین راستا کتاب چهار جلدی تحریر الاصول امام خمینی(ره) را به رشته تحریر درآوردند.

حجت الاسلام والمسلمین جوادی آملی اظهارداشت: امروز جلد ۶۱ تفسیر «تسنیم» برای چاپ می رود اما مباحثی که در تفسیر انجام می شود در جایگاه تحریر و بحث و نظر جلوه پیدا کرده است. این عمق یابی مستند است و در سطحی گفته می شود که تنها اختصاص به آیت الله جوادی آملی دارد.

وی با بیان اینکه علوم به دو دسته اسلامی و انسانی تقسیم می شود، گفت: علوم اسلامی آن دسته از علومی هستند که از کتاب و سنت معصومین(س) گرفته شده است. البته به گونه ای این استناد رخ می دهد که در سطح علم مطرح می شود و دارای گذاره های علمی است که این مساله رسالت حوزه های علمیه است تا هر آنچه از کتاب و سنت معصومین(س) می توانند استفاده کنند تا به علوم فقه و فلسفه و سایر علوم برسند.

حوزه های علمیه فقه را تبدیل به علوم روز و کارآمد کنند

وی ادامه داد: اگر این علوم به علوم انسانی تبدیل نشود و به سطح علم سیاست، اقتصاد، حقوق و تاریخ و سایر علوم مشابه تبدیل نشود، برای عموم مردم کارآمدی مستقیم ندارد.

علوم انسانی با مهارت های لازم به عرصه اجتماع وارد شود

رئیس موسسه اسراء گفت: مراکز اسلامی که تولید علوم اسلامی می کنند این یک منبعی است که علوم انسانی مبتنی بر آن ساخته شود و با مهارت های لازم به عرصه اجتماع وارد شود تا کارساز و کارا شود.

وی گفت: قانون اساسی کشور از یک قانون نانوشته ای به نام «فقه» برگرفته شده است. فقه دانش اسلامی مولود حوزه های علمیه است و فقه سیاسی منبعی برای نوشتن قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران شده است.

وی ادامه داد: خبرگانی که در اوایل انقلاب قانون اساسی را نوشتند ضمن بررسی قوانین دنیا، قانونی بر مبنای مبانی اسلامی نوشتند. آیت الله جوادی آملی گفتند ما قانون اساسی از واشنگتن تا تاشکند را خواندیم و طبق مبانی دینی خودمان قانون اساسی را تدوین کردیم.

اگر منطق اوایل انقلاب ادامه پیدا می کرد مسیر قانونی کشور به گونه ای دیگر بود

حجت الاسلام والمسلمین جوادی آملی تاکید کرد: اگر منطق ابتدای انقلاب ادامه پیدا می کرد که افرادی مبتنی بر علوم اسلامی، علم انسانی مبتنی بر قانون و حقوق را ساختند، کسانی در مناصب قرار می گرفت که فهم درستی از فقه و فلسفه و کلام اسلامی داشتند، مسیر قانونی کشور به گونه ای دیگر رقم می خورد.

نماینده های مجلس شورای اسلامی قوانین مفید برای جامعه تدوین کنند

اصلی ترین ویژگی نماینده توانایی تدوین قانون مبتنی بر منابع اسلامی است

وی گفت: اینکه اقشار مختلف می توانند در مجلس حضور یابند اقدام بسیار خوبی هست زیرا مجلس فقط حیثیت قانونگذاری ندارد و شئون دیگری هم به جز قانونگذاری دارد اما اصلی ترین حیثیت نمایندگان این است که بتوانند مبتنی بر منابع اسلامی، قانونی تدوین کنند که برای جامعه مفید باشد.

علوم انسانی ما متاثر از علوم اسلامی ما شکل نمی گیرد

حوزه های علمیه به تولید علوم اسلامی صرف نپردازند

وی با بیان اینکه هم اکنون بین علوم انسانی و اسلامی گسست وجود دارد، افزود: دو نقص بزرگ در این خصوص وجود دارد. نخست اینکه تولیدکننده های علوم اسلامی لزوما توجه ای به علوم انسانی ندارند که باید در حوزه های علمیه این نقص شناسایی و اصلاح شود. زیرا در حوزه های علمیه دانش با نام فقه و فلسفه و کلام اسلامی تولید می شود اما اگر این علوم تولیدی معطوف به علوم انسانی نباشد نقص است. دومین نقص این است که علوم انسانی ما متاثر از علوم اسلامی ما شکل نمی گیرد.

رئیس بنیاد بین المللی علوم وحیانی اسراء افزود: قوانین و حقوق ما فاصله زیادی با آنچه که باید باشد در مسائل پزشکی، مهندسی، خانوادگی و تربیت های اجتماعی و تمام علوم انسانی دارد.

وی بیان کرد: علوم انسانی در مراکز علمی و دانشگاهی متفاوت از علوم اسلامی است و خروجی آن را هم اکنون در جامعه می بینیم. باید گسست های بوجود آمده که موجب چالش های اساسی شده را برطرف کرد.

انتظار جامعه اسلامی داریم درصورتی که بخش اعظم جامعه تحت تاثیر علوم انسانی است

پژوهش های اسلامی خاک می خورد

وی با بیان اینکه ما انتظار داریم علوم اسلامی اداره کشور را به عهده گیرد، گفت: بخش اعظمی از جامعه تحت تاثیر علوم انسانی است و پژوهش های علوم اسلامی تولید شده در مراکز حوزی ما خاک می خورد.

صرف اینکه شورای نگهبان قوانین را بررسی می کند نمی تواند قانون اسلامی ایجاد کند

حجت الاسلام والمسلمین جوادی آملی تصریح کرد: صرف اینکه بگوییم شورای نگهبان بررسی می کند قوانین مخالف قانون اساسی و شرع نباشد که نمی تواند قانون اسلامی ایجاد کند. نتیجه آن این نوع بانکداری و اقتصاد و امثالهم می شود.

وی گفت: پژوهش های اسلامی تولید می شود اما باید نخست حوزه های علمیه ناظر بر علوم انسانی تولیدات خود را ارائه کنند و دوم اینکه صاحبان علوم انسانی متاثر و ملحم از علوم اسلامی علوم خود را ایجاد کنند.

وی گفت: پژوهش ها باید مبتنی بر مبانی عقلانی دقیق باشد لذا این رویکرد در پژوهش های و تدبر به معنای تعقیب و پیگیری کردن در دستور کار موسسه اسراء به عنوان یک روش وجود دارد.

رئیس بنیاد بین المللی علوم وحیانی اسراء گفت: آنچه امروز جوامع را اداره می کند علوم انسانی است. علوم تجربی هم وابسته به علوم انسانی شکل می گیرد. ما نیز باید به این موضوع توجه داشته باشیم.

آیت الله جوادی آملی ۶۶ سال اخیر یک لحظه از تدریس جدا نبودند

وی گفت: آیت الله جوادی آملی شخصیت جامعی دارند و در حوزه های مختلف فعالیت کرده و از جمله ارزشمندترین آثار را تولید کرده اند. در آرشیو بنیاد اسراء دست خط های ایشان از ۶۰ سال پیش (سال ۱۳۳۰) به یادگار مانده است. ایشان ۷۰ سال در این زمینه فعالیت داشتند و در طول ۶۶ سال اخیر یک لحظه از تدریس جدا نبودند و تا امروز درس خارج فقه ایشان برقرار است.

وی افزود: ایشان هم اکنون جلد ۷۰ تفسیر تسنیم را برای چاپ بررسی می کنند و برای این اثر ۴۰ سال (از سال ۱۳۶۰ تا ۱۴۰۱) زحمت کشیده اند. پایان شهریور ۱۴۰۱، تمام تحقیقات در باب ۸۰ جلد این تفسیر برای تایید به آیت الله جوادی آملی ارائه می شود. ایشان از همه برنامه ها جدا شدند تا این تفسیر به عنوان فخر عالم تشییع را عرضه کنند.

حجت الاسلام جوادی آملی گفت: موسسه اسراء توانسته افتخارات مهمی را برای ایران و اسلام رقم بزند؛ باید وجود این نهادها به عنوان سرمایه معنوی متعلق به جهان اسلام را مغتنم بشماریم.

ای کاش فرمایشات حضرت امام راحل محور عمل قرار می گرفت

وی در مورد راهکار پر کردن گسست میان علوم انسانی و اسلامی در جامعه گفت: ای کاش فرمایشات حضرت امام راحل محور عمل قرار می گرفت و نظام اسلامی مبتنی بر اندیشه ها و منشورهای امام پی گرفته می شد.

میان حوزه و دانشگاه گسست وجود دارد

وی با بیان اینکه نسبت بین حوزه و دانشگاه یک نسبت حقیقی و منطقی است، افزود: به این دلیل که این نسبت به درستی برقرار نیست و حوزه و دانشگاه هر کدام راه خودشان را می روند این گسست طبیعی است. ما نمی توانیم منبع را یک جا و تولید را جای دیگر داشته باشمین هم اکنون متاسفانه این اتفاق هست و آثار سوء آن در جامعه ملاحظه می شود.

پژوهش های حوزه و دانشگاه باید در یک راستا قرار گیرد

رئیس بنیاد بین المللی علوم وحیانی اسراء گفت: عمده ترین آسیب به گسستی برمی گردد که بین دانشمندان و علما وجود دارد و اینکه گفتیم پژوهش های حوزه باید معطوف به علوم انسانی باشد تا مثمر ثمر شود و  و صاحبان علوم انسانی باید خود را به اندیشه و علوم اسلامی نزدیک کنند.

وی افزود: همانگونه که قانون اساسی ما خودش را به فقه نزدیک کرد. اگرچه چالش هایی فراوانی وجود داشته و دارد اما اگر ما مسیر را ادامه می دادیم و نظام قانونی کشور را با فقه می بستیم، هم فقه خودش را به قانون نزدیک می کرد و هم قانون خودش را به فقه وابسته می کرد و اتفاق مبارکی می افتاد و جامعه انتفاع بیشتری می برد.

آسیب اصلی کشور به دلیل دوری از اندیشه امام است

وی تاکید کرد: آسیب اصلی این است که از اندیشه امام و مبانی که در این نظریه داشتند دور شدیم.

آرای مردم باید به حق شناخته شود

حجت الاسلام و المسلمین جوادی آملی در پاسخ به خبرنگار ما در مورد بازبینی قانون اساسی و قانون انتخابات اظهارداشت: مباحث فقه سیاسی یک بحث پردامنه ای است که محققین مختلف روی آن کار کرده اند. بخش های مختلف فقه سیاسی که یک بخش آن انتخابات است باید در آن آرای مردم به حق شناخته شود و به صحنه بیاید و همانگونه که مقام معظم رهبری اشاره کردند باید به عنوان حق الناس دیده شود لذا باید سازوکارهای جدی به مباحث قانون انتخابات اضافه شود.

وی افزود: به عنوان مثال نوع اصول قانون اساسی تشریح و باز شده اما اصل «ولایت فقیه» باز نشده و این نیازمند تشریح و تبیین است.

وی گفت: دانشمندان علوم و حقوق سیاسی و آنان که در حوزه فقه سیاسی کار کرده اند آمادگی دارند که این فضا را ایجاد کنند و انتخابات شایسته ای را در عرصه جمهوری اسلامی به منصه ظهور بگذارند.

دوری از اسلامیت و جمهوریت خیانت به خون شهدا و امام و نظام اسلامی است

همه در برابر اجرای دقیق آرمان های جمهوری اسلامی مسئولیم

رئیس بنیاد اسراء گفت: همگان مسئولیت داریم که این مدلی که به عنوان جمهوری اسلامی امام رضوان الله علیه با تمام همت وتلاش «جمهوری اسلامی نه یک کلمه کم و نه یک کلمه زیاد» این جمهوری اسلامی امانت امام رضوان الله و خون شهدا است. تلاش همه ملت باید این باشد که این میراث بزرگ برای ما بماند هر چقدر از اسلامیت و جمهوریت کاسته شود خیانت به خون شهدا و امام و نظام اسلامی است.

وی گفت: هر مقدار که جمهوریت و اسلامیت تقویت شود نزدیک تر شدن به اندیشه، افکار و آرمان های امام است. معتقدم حقوق دانان و دانشمندان علوم سیاست ما مباحث و مطالعات گسترده دارند اگر به اندیشه آنان اعتنا شود بخش قابل توجهی از این ها برطرف می شود.

وی در پاسخ به سوال دیگر خبرنگار ما مبنی براینکه ارتباط بین مسائل پزشکی، خانوادگی و تربیتی با فقه چگونه باید ایجاد شود تا از گسست بین علوم انسانی و اسلامی کاسته شود؟ گفت: فقه طب، فقه مهندسی، فقه اجتماعی، فقه تربیتی و اخلاقی از مباحث فقه و علوم اسلامی هستند. برای اینکه به علوم انسانی تبدیل شوند و دانشمندان علوم انسانی به این مباحث اهتمام داشته باشند آن ارتباط باید برقرار شود. هر چه حوزه های علمیه تلاش و تولید کنند اما صاحبان علوم انسانی یا غافل باشند یا اعتنایی نداشته باشند این خسارت است و همچنان این گسست را در جامعه خواهیم داشت.

تا عدالت رخ ندهد هیچ کدام از اهداف متعالی رقم نخواهد خورد

این استاد حوزه علمیه در پاسخ به این سوال که چرا با وجود پژوهش های مختلف، از اصول اساسی اسلامی دور می شویم و چرا به جامعه متعالی دست پیدا نمی کنیم؟ اظهارداشت: رسالت انبیاء الهی رساندن جامعه به عدل است. جامعه به عدل رسیده رشد خود را پیدا می کند.

بدون عدالت اقتصادی، اجتماعی و سیاسی انتظار ایجاد مدینه فاضله نداشته باشید

وی با اشاره به آیه ۲۵ سوره حدید« لقد ارسلنا رسلنا بالبینات و انزلنا معهم کتاب و المیزان لیقوم الناس بالقسط» گفت: مباحث تربیتی و اخلاقی فراوانی از منابع وحیانی داریم؛ بلنداندیشی ها و آرمانگرایی ها هم باید باشد اما کف همه این ها عدالت است. تا عدالت رخ ندهد هیچ کدام از اهداف متعالی رقم نخواهد خورد. ولو اینکه شخصی مانند آیت الله جوادی آملی ۴۰ سال بر منبر سخنرانی کند و از اخلاق و ادب بگوید اما تا عدالت اقتصادی، اجتماعی و سیاسی را در جامعه تثبیت نکنیم انتظار ایجاد مدینه فاضله را نداشته باشیم.

عدالت در حوزه های مختلف به شدت آسیب دیده است

همه ساحت های عدالت دچار چالش های جدی شده است

وی گفت: ممکن است افرادی در هر شرایط این سخنرانی ها را آویزه گوش کنند و ایمان خود را حفظ کنند اما مساله مهم برای همه برپایی عدالت است. امروز عدالت در حوزه های مختلف به شدت آسیب دیده و در همه ساحت های عدالت دچار چالش های جدی هستیم لذا انتظار نداشته باشیم جامعه به سمت آرمان های الهی و اسلامی پیش ببریم.

بدون عدالت مدینه فاضله رخ نخواهد داد

وی تاکید کرد: بنیانی ترین اصل اجتماعی عدالت است. دست و پا زدن علما و فقها و انتشار کتب دینی در جای خود باارزش است اما مدینه فاضله زمانی محقق می شود که عدالت در جامعه رخ نشان دهد.پایان پیام/۱۱۰

منبع:‌ پایگاه خبری ۱۹دی