در گفت وگو با خبرنگار ما مطرح شد: پشت پرده زندان های قم از زبان مدیرکل
ناگفته‌هایی از زندان‌های قم؛ از نیاز زندانیان قم به یخچال و کولر تا آدم‌ربایی‌های ساختگی!
فاطمه سادات محمدی
به گزارش خبرنگار آستان بهارستان؛ مدیرکل زندان‌های استان قم با بیان اینکه با ۱۰ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان، ۴۰ درصد زندانی‌های با جرایم غیر عمد قم آزاد می‌شوند، گفت: زندانیان قم در این هوای گرم نیازمند کولر و یخچال هستند.
زندان و مشکلات زندانیان ما را بر آن داشت تا به سراغ مدیرکل زندان‌های استان قم برویم؛ «علی اصغر رنجبر» پرده از سخنانی برداشت که مطالبه مردم شهر و چند هزار زندانی دربند است که صدایشان را فقط در و دیوار یک سلول می‌شنود. آنانی که به دلیل فقر و بدبختی یا تربیت ناصحیح یا سادگی و یا هر دلیل دیگر هر روز طعم تلخ حبس را می‌چشند.
زندان و زندانیان وضعیت مناسبی ندارند؛ مواد مخدر عامل حبس بیشتر زندانیان قم؛ مسئولان، خیران و کارآفرینان برای اشتغال زندانیان پای کار بیایند؛ حدود ۱۰۰ زندانی خانم در قم داریم؛ تحصیلات بیشتر مجرمان در زندان‌های قم زیر دیپلم است؛ قم زندانی سیاسی ندارد؛ قم وضعیت مناسبی نسبت به سایر کلان شهرها دارد؛ با ۱۰ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان، ۴۰ درصد زندانی‌های با جرایم غیر عمد قم آزاد می‌شوند.
مجازات آدم ربایی را کاهش دادند، جرم افزایش یافت؛ شگرد خاص برای ربوده شدن!؛ زندان لنگرود را به آب شهری متصل کنید؛ تاریکی امنیت زندان لنگرود را به خطر انداخته است؛ مسئولان و نماینده‌های مجلس قم، زندان را ببینند؛ زندانیان نیازمند کمک شهرداری و شرکت‌های آب و برق هستند؛ یخچال و کولر نیاز مبرم زندانی‌ها در هوای گرم قم.
این تیترها بخش‌هایی از گفت‌وگوی ما با مدیرکل زندان‌های استان قم است.
هفته قوه قضاییه فرصتی شد تا با علی اصغر رنجبر به گفت‌وگو بپردازیم. وی به آمار و نکات قابل تأملی اشاره کرد که خواندن آن خالی از لطف نیست؛ مشروح گفت‌وگوی وی با خبرنگار ما در ادامه می‌آید:
- هزینه روزانه زندانی‌ها چقدر است؟
بین ۵۰ تا ۷۰ هزار تومان.
- سرانه هر زندانی چه میزان است؟
۲۰۰ هزار تومان است.
- چرا مواد مخدر به آسانی در زندان یافت می‌شود؟
چه کسی گفته؟
راه‌های ورود مواد مخدر به زندان زیاد است
- می گویند از چیپس و پفک آسانتر پیدا می شود.
چه کسی می‌فروشد؟ شما برای ما پیدا کنید؛ من سال ۸۸-۸۹ مدیرکل زندان گرگان بودم یک بازرس از وزارتخانه آمد گفت مواد مخدر در زندان شما پیدا می‌شود؟ گفتم شما ۱۰ نفر را به جز افراد جدید الورود بیاور اگر تست دو نفر مثبت بود من استعفا می‌دهم؛ وی ۱۰ زندانی را انتخاب کرد ولی تست هیچ کدام مثبت نبود.
از رئیس زندان فوق امنیتی «الکاتراز» پرسیدند آیا در زندان شما هم مواد مخدر پیدا می‌شود؟ وی گفت تمام تلاش ما این است که مواد مخدر پیدا نشود و با آن مبارزه می‌کنیم اما در انفرادی فردی را دیدم که مواد مصرف می‌کرد.
وقتی مواد را در داخل بدن خود مواد جاساز می‌کنند ما دیگر نمی‌توانیم کاری انجام دهیم؛ من نمی‌گویم که مواد مخدر در زندان نیست اما ما مبارزه می‌کنیم. اخیراً چند کشفیات داشتیم.
راه‌های ورودی زیاد است اگر هرکس پیشنهادی دارد که راه‌های ورودی بسته شود آن را ارائه دهد ما استفاده کنیم.
- معتاد و کسی که تست اعتیاد آن مثبت است باید ابتدا به کمپ برود.
موضوع ماده ۱۶ در اختیار ما نیست؛ در اختیار مرجع قضایی است. ما هیچ معتادی را وارد زندان نمی‌کنیم؛ ورود معتاد به زندان ممنوع است مگر معتاد متهاجر باشد.
- بیشترین حدی که یک مددجو در زندان‌های قم است، چند سال است؟
تا ۱۴ سال زندانی در قم داریم.
مواد مخدر عامل حبس بیشتر زندانیان قم
- بیشترین زندانی‌های قم به چه دلیل در حبس هستند؟
مواد مخدر
- چند جرم اول در قم که منجر به حبس شده چیست؟
نخست مواد مخدر که ۳۲ درصد مددجویان قم به دلیل مواد مخدر در زندان هستند.
دوم سرقت، (۳۱ درصد جرائم علیه اموال است)
میزان زندانی به دلیل مواد مخدر و سرقت در کشور همین نرم را دارد.
سپس جرائم علیه اموال و جرائم علیه اشخاص است و منازعه (درگیری دسته جمعی) رتبه پنجم یا ششم جرائم در استان را به خود اختصاص داده است.
- تعداد کسانی که برای قاچاق مواد مخدر و تعداد معتادان را جداگانه در آمار آوردید؟
نه؛ قاچاقچی، تولید کننده، عرضه کننده و مصرف کننده با هم رتبه اول را تشکیل می‌دهند.
- قاچاقچی کلان هم داریم؟
شاید آمار قاچاقچی که مدنظر شما باشد یک صدم درصد باشد؛ همه خرده پا یا حمل کننده مواد مخدر هستند.
مسئولان، خیران و کارآفرینان برای اشتغال زندانیان پای کار بیایند
- آمار میزان اشتغال چقدر است؟
در سال گذشته ۱۷ درصد بود الآن به ۴۲ درصد رسیده است. اگر مسئولان، خیران و کارآفرینان پای کار بیایند تا پایان شهریور به ۸۰ درصد می‌رسد.
توانمندسازی خانواده‌های مددجویان هم در برنامه ما هست لذا از طریق «انجمن حمایت زندانیان» کار در منزل را برای برخی خانواده‌های آنان فراهم کردیم.
- درخصوص بازنگشتن مجدد مددجویان به زندان چه تدابیری اندیشیدید؟
«مرکز خدمات اجتماعی و خدمات پس از خروج» ایجاد شده و اگر زندانی حرفه‌ای را به صورت تجربی و یا با داشتن مدرک فنی و حرفه‌ای داشته باشد در همان حوزه بکار گرفته می‌شود و شش ماه رصد می‌شود که روی پای خود بایستد.
بیکاری عامل اصلی بزهکاری است
- عامل اصلی بزهکاری چیست؟
بیکاری است لذا شاغل کردن مددجویان اولویت ما و سازمان مرکزی است؛ هر چقدر در توسعه اشتغال سرمایه‌گذاری کنیم ضرر نمی‌کنیم.
مراکز حرفه آموزی و اشتغال ما در قالب «زندان باز» برپا است.
- درخصوص اشتغال مددجویان چه اقدامی انجام می‌دهید؟
به محض ورود زندانی، اطلاعات وی اخذ می‌شود و اگر مدرک فنی و حرفه‌ای نداشته باشد در کلاس‌های مهارت شرکت می‌کند و به آنان مدرک داده می‌شود. مشخصات زندانی در مدرک قید نمی‌شود.
این افراد با توجه به طرحی که ارائه می‌کنند به بانک عامل معرفی می‌شوند و وام خوداشتغالی دریافت می‌کنند.
- بازگشت دوباره افرادی که آموزش‌ها را فراگرفتند و شاغل شدند، به زندان چقدر بوده است؟
کمتر از پنج درصد.
- زندانی‌ها پس از رهایی، دوباره به کارشان ادامه می‌دهند، تدبیر اساسی برای این امر اندیشیدید؟
جامعه چه کار تربیتی می‌کند که فرد دوباره به کار خلاف خود برنگردد؟ ما در زندان کلاس‌های آموزشی جهت اصلاح و تربیت می‌گذاریم و فرد را به جامعه تحویل می‌دهیم اما جامعه هیچ اقدام حمایتی نمی‌کند و فرد دوباره رها می‌شود؛ خانواده‌ها هم دیگر آنگونه که باید پذیرای آنان نیستند.
بنده در استان قبل هم که مدیرکل زندان بودم به مدیران گفتم قبول می‌کنید افراد زندانی برای نظافت خانه‌تان بیاید؟ هیچ کدام قبول نکردند.
اینجا هم می‌گویم قبول می‌کنید با یک سوم دستمزد کارگران بیرون افراد زندانی هفته‌ای یک بار برای نظافت خانه شما بیایند؟ اگر شما پذیرفتید دیگران هم می‌پذیرند.
برچسب زندان، افراد را از زندگی می‌اندازد
برچسبی که با زندان به افراد زده می‌شود آنان را از حیز انتفاع می‌اندازد. باید مراقب بود و در این راستا اطلاع‌رسانی شود که فرد به این سمت نرود.
برخی از زندانیان افراد متدینی هستند به عنوان مثال فردی سیم کارتی خریده حواسش نبوده شماره نزده سپس سیم کارت را از وی سرقت کردند و با آن مرتکب خلافی شدند و وی را به عنوان خلاف‌کار گرفتند. وی به هیچ وجه نمی‌تواند ثابت کند و باید به زندان برود.
دو نفر را در استان قبلی داشتیم که متدین و نماز شب خوان بودند به دلیل اینکه اسناد و ادله علیه آنان بود شش ماه حبس کشیدند.
ما زندانی جوشکار، بنا، صافکار، گچ کار و هر تخصصی با یک سوم قیمت داریم که برخی از آنان در شهرک شکوهیه و دادگستری مشغول به کار هستند و به هر کسی بخواهد معرفی می‌کنیم.
آمار مددجویان نسبت به سال گذشته کاهش داشته است؟
خیلی کم کاهش داشته؛ تقریباً آمار ثابت است.
حدود ۱۰۰ زندانی خانم در قم داریم
- چه تعداد از بانوان در زندان‌های قم هستند؟
به ۱۰۰ نفر نمی‌رسد.
- با وجود پنج هزار تبعه افغانستانی در زندان‌های ایران، چه تعداد آنان در قم هستند؟
کمتر از یک صدم درصد هستند که ۲۵ نفر آنان را می‌خواهیم انتقال دهیم.
اگر رصد کنیم شاید تعداد آنان از ۲۵ تا هم کمتر باشد زیرا شاید برخی بخواهند خود را افغانستانی جا بزنند که پرونده برایشان تشکیل نشود. از ثبت احوال اطلاعات دقیق آنان را می‌گیریم.
بیشتر مجرمان زیر دیپلم هستند
- چند نفر با تحصیلات عالیه در زندان‌های قم هستند؟
خیلی خیلی کم هستند؛ بیشتر مجرمان زیر دیپلم هستند. هر چه مدرک تحصیلی بالاتر باشد تعداد آنان کمتر می‌شود و شاید در مقطع دکتری یک نفر در زندان‌های قم باشد.
- چه تعداد کودک و نوجوان در کانون اصلاح و تربیت قم هستند؟
به تعداد انگشتان دست و پا نمی‌رسد.
زندانی مهریه در قم نداریم
- چه تعداد زندانی مهریه در استان قم داریم؟
نداریم.
- ۳۶۰ امام زمان قلابی در زندان های کشور داریم؛ در قم چند تا داریم؟
در قم نداریم.
قم زندانی سیاسی ندارد
- قم چه تعداد زندانی سیاسی دارد؟
در قم زندانی سیاسی نداریم.
- چه تعداد سلول‌های انفرادی در قم داریم؟
در هیچ جای کشور نداریم.
- چه تعداد مددجو دارید که به دلیل جرائم مالی در زندان است؟
نداریم.
- روحانیون بیشتر به چه دلیل در حبس هستند؟
بیشتر به دلیل اعتقادی و حدود چهار نفر هم به دلیل مالی هستند اما در کل آمار روحانیون خیلی کم هست.
- دادگاه ویژه روحانیت به نسبت شلوغ است.
به زندان نمی انجامد.
قم وضعیت مناسبی نسبت به سایر کلان شهرها دارد
- با توجه به این آمارها، قم خیلی وضعیت مناسبی دارد!
بله؛ من در شهرهای دیگر هم بودم با توجه به اینکه قم کلان شهر است و اتباع ۱۰۴ کشور در آن هستند و شاهراه مواصلاتی ۱۸ استان کشور است و غیربومی زیاد دارد نسبت به جاهای دیگر وضعیت مناسب است؛ اگر این موارد نباشند حدود ۵۰۰ زندانی قم کاهش پیدا می‌کند.
- زندانی‌های غیر عمد دو سال پیش ۱۹۰ نفر بودند، در حال حاضر چه تعداد هستند؟
۷۳ نفر هستند.
با ۱۰ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان، ۴۰ درصد زندانی‌های غیر عمد قم آزاد می‌شوند
- به چه هزینه‌ای برای آزادی نیاز دارند؟
با ۱۰ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان، ۴۰ درصد آنان آزاد می‌شوند.
- برای آزادی همه زندانیان غیر عمد قم به چه مبلغی نیاز است؟
۱۵۰ میلیارد تومان؛ چند نفر هستند که مبالغ زیادی می‌خواهند تا آزاد شوند.
مجازات آدم ربایی را کاهش دادند، جرم افزایش یافت
- آیا آدم ربایی در قم در حال افزایش است؟
بله.
- چرا؟
از وقتی که مجازات آدم ربایی در قانون «کاهش مجازات حبس تعزیری» کاهش پیدا کرد، آدم ربایی افزایش پیدا کرد.
قبلاً مدعی العموم می‌توانست وارد شود الآن باید شاکی باشد و اگر تجاوز به عنف باشد حبس دارد و اگر نباشد حبس هم ندارد
تا پیش از این قانون، این جرم حداقل هفت سال حبس داشت.
- چه تعداد پرونده آدم ربایی در سال گذشته در قم داشتیم؟
آمار ندارم.
- ۱۰ پرونده در حال حاضر هست؟
بیشتر هست؛ خیلی بیشتر از ۱۰ تا است.
شگرد خاص برای ربوده شدن!
- بیشتر به دلیل قاچاق اعضا یا گرفتن پول از خانواده‌ها هست؟
نه؛ خیلی از موارد به دلیل دوستی‌های اجتماعی است. دختر پس از چند صباحی هستند متوجه می‌شود ازدواج در کار نیست مسیر دیگری را طی می‌کنند.
پرونده‌های ساده آدم ربایی این‌هاست شاید مواردی که شما ذکر کردید به ۲۰ نفر نرسد.
دختر به نحوی از پسر تقاص می‌گیرد و در خودروی پسر می‌نشیند و به منزل می روند و… که در قالب آدم ربایی مطرح می‌شود و این جرم ۱۵ سال حبس دارد دو سال که پسر دوران حبس را گذراند سپس می‌گویند در صورتی که ۵۰۰ میلیون بدهی رضایت می‌دهیم؛ این مبلغ را می‌گیرند و رضایت می‌دهند.
تحصیلات من این است این مطالب را مستند می‌گویم.
- به این مسائل به بهانه‌های مختلف پرداخته نمی‌شود درحالی که دوستی‌های مجازی در حال افزایش است.
بله دختران و پسران در خانه باب این مسائل را در فضاهای مجازی باز می‌کنند و به مسائل دیگر می‌انجامد و خانواده‌ها هم به آسانی مطلع نمی‌شوند.
با فضای مجازی خانواده کنار هم هستند اما با هم گفت‌وگو نمی‌کنند.
زندان لنگرود را به آب شهری متصل کنید
- آبرسانی به زندان لنگرود انجام شد؟
این قضیه را پیگیری کنید؛ خدا خیرتان بدهد؛ ما دنبال هستیم. به متولیان بگویید با توجه به اینکه تعداد زیادی از بزرگسالان در زندان لنگرود هستند که روزانه بیش از دو و نیم لیتر آب می‌نوشند ما با مشکل نبود آب شرب مواجه هستیم.
در حوزه برق، روشنایی اطراف زندان باید مانند پالایشگاه نفت روشن باشد.
تاریکی امنیت زندان لنگرود را به خطر انداخته
- از نظر امنیتی هم با وجود تاریکی‌ها مشکل دارد؟
بله؛ به ما گفتند زندان دور از شهر باشد که ترافیک کم شود و از نظر امنیتی بهتر باشد اما ما برای آب و برق مشکل داریم.
حداقل انتظارمان از دستگاه‌های متولی این است که روشنایی را تأمین و آنجا را به آب شهری متصل کنند.
- از مسئولان چه توقعی دارید؟
از مسئولان خواهش می‌کنیم زندان را به عنوان محله یا روستای کمتر توسعه یافته شهر یا محله کمتر توسعه یافته شهرداری در نظر بگیرند و آن را ببینند.
زندانیان نیازمند کمک شهرداری و شرکت‌های آب و برق هستند
انصافاً چه امکاناتی به ما داده‌اند؟ شهرداری، شرکت آب و فاضلاب و شرکت برق و سایر دستگاه‌ها به ما کمک کنند.
ممکن است ما یا نزدیکان ما هم گرفتار زندان شوند و حسرت می‌خورد که ای کاش اقدامی انجام داده بودند.
به عنوان مثال بنده به یکی از مدیران ارشد گفتم اقدامی انجام دهد با اینکه می‌توانست می‌گفت به حوزه من مربوط نیست؛ یک ماه نکشید که زندانی شد و در ملاقاتی که با وی داشتم، گفت ای کاش اقدامی کرده بودم.
بخشی از امنیت شهر را ما تأمین می‌کنیم؛ اگر شما بشنوید یک قاتل خطرناک یا یک سارق مسلح از زندان فرار کرده، چه حسی پیدا می‌کنید؟
وظیفه ما تأمین بخشی از امنیت شهروندان است دیگر نباید برای تأمین آب و برق التماس کنیم.
- نماینده های قم در مجلس شورای اسلامی چه کمکی می توانند انجام دهند؟
آقای احمد امیرآبادی از ریز ماجراها مطلع هستند؛ می خواهیم کمک کنند آب زندان به آب شرب شهری وصل شود.
از نماینده های قم می خواهیم در تخصیص اعتبارات عمرانی به ما کمک کنند. ۲۵ درصد بهداری ما در اردوگاه ساخته شده و مدت‌هاست که فقط هزینه نگهداری می‌دهیم. با تأمین ۱۰۰ میلیارد تومان تا آخر سال به بهره برداری می‌رسد.
یخچال و کولر نیاز مبرم زندانی‌ها در هوای ۵۰ درجه قم
- هم اکنون نیاز اصلی مددجویان قم چیست؟
زندانیان بخصوص در این هوای گرم قم، نیاز به یخچال و کولر دارند. حداقل به ۵۰ یخچال نیاز مبرم داریم.
ممکن است برای همه ما اتفاق غیرعمدی رخ دهد آن‌ها، هم نوع ما و نیازمند کمک هستند.
خیرین قمی بیش از دو میلیارد تومان به زندانیان کمک کردند
- خیرین در جشن گلریزان سال گذشته چقدر به شما کمک کردند؟
بیش از دو میلیارد تومان کمک کردند؛ به «انجمن حمایت از زندانیان» هم جداگانه کمک کردند.
باید مراقب یوسف های زندان بود
- اعتقاد شما نسبت به افراد در حبس چیست؟
آن‌ها انسان هستند فقط آزادی‌شان محدود شده است؛ نباید نسبت به آنان بی‌تفاوت بود.
برخی واقعاً نیازمند بودند که مرتکب سرقت شدند؛ پدری به من گفت سه بار دخترم به دلیل فقر به من گفت کاش تو پدرم نبودی، کاش فلانی پدر من بود. این‌ها خیلی دردناک است شما این‌ها را نمی‌شنوید.
زمانی که بنده به عنوان مدیر استان گلستان منصوب شدم یکی از دوستانم به من تبریک نگفت بعد پیام داد که «دوست عزیزم خیلی مراقب باش ممکن است در میان زندانی‌ها یوسفی هم باشد» ممکن است اولیاء الهی هم به هر دلیلی در حبس باشند.
ممکن است پدری به دلیل احساس یا پسر به دلیل احترام به پدر، بی‌گناه به نفع یکدیگر اعتراف کرده باشند.
از اصحاب رسانه می‌خواهیم که ما را در یاری رساندن به زندانیان یاری کنند.
شما حمایت خبرنگاران را می‌خواهید درصورتی که ما چند سال است پشت در بازدید از زندان مانده‌ایم و از چند نفر درخواست کردیم.
شما هر وقت خواستید برای مصاحبه بیایید اما بازدید باید با اجازه سازمان مرکزی باشد ما درخواست شما را به سازمان می‌فرستیم در صورت تأیید مشکلی ندارد. پایان پیام/۱۱۰
منبع: ۱۹دی
