تور بازدید خبرنگاران قم از کوه و دریاچه نمک قم/۴۷۰هزار هکتار از اراضی قم مستعد بیابانی شدن +تصاویر

آستان بهارستان؛ خبرنگاران قم به مناسبت ۲۷خرداد روز جهانی مقابله با بیابان زایی و خشکسالی به منطقه کوه نمک رفتند و از نزدیک با اقدامات اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری قم آشنا شدند.

ابتدا به منطقه «کوه نمک» یکی از چهار منطقه ای که به عنوان کانون گرد وغبار قم شناسایی شده رفتیم؛ عده ای مشغول احداث هلالی های آبگیردر عرصه بیابانی بودند تا در مواقع بارندگی آب را در خود نگه دارد و سبب رویش گیاهان و کاهش گرد وغبار شود.

اجرای عملیات بیابان زدایی در پنج هزار و۶۰۰ هکتار از منطقه کوه نمک قم

مدیرکل منابع و آبخیزداری استان قم که دراین بازدید همراه ما بود، اظهارداشت: عملیات بیابان زدایی از سال ۷۶ آغاز شد و درمجموع دراین سال ها اقدامات لازم جهت مقابله با اثرات بیابان زایی در پنج هزار و۶۰۰ هکتار در منطقه کوه نمک قم انجام شده است.

۱۰ درصد از مساحت استان قم کانون گرد وغبار است

محمد شعاعی با اشاره به اینکه چهار کانون گرد وغبار در استان قم وجود دارد، گفت: ۱۰۵ هزار هکتار (نزدیک به ۱۰ درصد از مساحت استان قم) کانون گرد وغبار است.

وی گفت: با اعتبارات دولتی و با امکانات یک اداره کل نمی توان موفقیت چشم گیری در کاهش اثرات بیابان زایی داشت و مهار این حجم از بیابان، نیازمند همکاری دستگاه های دیگر و مشارکت مردم است زیرا تجربه نشان داده که هر کجا مردم وارد عمل شدند با موفقیت هرماه بوده است.

****

اجرای دوهزار و هفتاد هکتار هلال گذاری برای مقابله با بیابان زایی

معاون فنی اداره کل منابع طبیعی استان قم هم در ادامه با اشاره به اینکه منطقه کوه نمک دومین کانون بزرگ گرد وغبار استان قم است، اظهارداشت: اجرای پروژه مدیریت هرزآب با احداث هلالی های آبگیر و بذرکاری جهت مقابله با بیابان زایی دراین منطقه انجام و بخشی انجام شده و مابقی نیز درحال اجرا است.

مرتضی داودی افزود: بانک بذر این منطقه مناسب است و با بارندگی امکان توسعه پوشش گیاهی در این محدوده را فراهم می شود؛ با نخستین بارش هلالی های آبگیر محکم و جمع آوری آب انجام می شود و تا چند سال خاصیت ذخیره سازی آب در منطقه را حفظ می کند.

معاون فنی اداره کل منابع طبیعی استان قم اظهارکرد: در سال جاری پیش بینی شده که طرح مدیریت هرزآب برای دو هزار و۴۷۰ هکتار در سطح استان انجام شود که تاکنون حدود ۵۰۰ هکتار آن به پایان رسیده است.

وی گفت: قرارداد مدیریت رواناب با احداث هلالی آبگیر در هزار هکتار در سال جاری منعقد شده که طبق آن ۵۱ هزار هلالی با اعتبار ۱۰ میلیارد ریال ایجاد می شود. همچنین فرآیند عقد قرارداد اجرای عملیات مدیریت رواناب با احداث هلالی آبگیر در هزار و هفتاد هکتار دیگر از عرصه مورد نظر با اعتباری نزدیک به ۱۰ میلیارد ریال در حال انجام است.

وی با بیان اینکه مراقبت از محدوده نهال کاری شده سال قبل از دیگر اقدامات این اداره کل است، گفت: عملیات مراقبت و نگهداری از محدوده دو هزار و۲۵۰ هکتاری کنار جاده جعفریه که در سالیان گذشته کاشت نهال آن انجام شده از دیگر اقدامات است.

قم دارای ۲۹۴ هزار هکتار بیابان

وی گفت: سطح بیابان های استان قم طبق آمار منابع طبیعی ۱۷۶ هزار هکتار و طبق آمار اخیر محیط زیست استان ۲۹۶ هزار هکتار است که این اداره کل به تنهایی نمی توانیم در بحث مقابله با بیابان زایی توفیق داشته باشیم. هر چند که اقدامات انجام گرفته توسط این اداره کل طی سالیان اخیر با توجه به پتانسیل نیروی انسانی واعتباری مناسب ارزیابی می گردد.

داودی گفت: تامین نشدن حقابه های زیست محیطی، استفاده نادرست از زمین و منابع، چرای بیش از حد دام در بخشی از مناطق، الگوی نامناسب کشاورزی، برداشت های آب زیرزمینی، واگذاری ها و دست اندازی های خارج از توان طبیعت و توان اکولوژیک منطقه سبب شده که قم به سمت افزایش سطوح بیابانی پیش رود.

وی گفت: عوامل طبیعی بیابانی شدن مانند کمبود بارندگی از گذشته وجود داشته و ادامه هم خواهد داشت اما عوامل و دخالت های انسانی عامل تشدید بیابانی شدن در مناطق مختلف است.

۴۷۰ هزار هکتار از سطح اراضی استان قم مستعد بیابانی شدن

وی اظهارداشت: قم در نزدیکی دو کویر مرکزی ایران قرار گرفته و ۴۷۰هزار هکتار از سطح اراضی استان قم مستعد بیابانی شدن است.

این مقام مسئول تاکید کرد: از توسعه بیابان در مناطق مرکزی کشور مانند قم باید پیشگیری کرد تا حداقل همین عرصه حفظ شود.

****

سپس به محدوده ۱۵۰ هکتاری رفتیم؛ در این محدوده عملیات توسعه پوشش گیاهی با استفاده از نهالکاری انجام گرفته بود و ۱۵۰ تا ۲۰۰ اصله نهال در هر هکتار کاشت شده بود که بیش از ۹۰ درصد نهال های موجود در عرصه سبز بودند.

کاشت ۲۶ هزار و ۷۰۰ اصله گونه بیابانی

معاون فنی اداره کل منابع طبیعی استان قم گفت: ۲۶ هزار و۷۰۰ اصله نهال از گونه تاغ، قره داغ  و اسفناج وحشی با اعتباری نزدیک به ۹ میلیارد ریال در این مناطق کاشت شده و هزینه نگهداری آن ۱۰ تا ۱۳ میلیون در هر هکتار است.

داودی افزود: عملیات مراقبت و نگهداری دو سال انجام و در این مدت ۱۵ دور آبیاری نهال های کاشت شده انجام می شود و سپس اقدامی درخصوص مراقبت و نگهداری از آنها انجام نمی شود و نهال آب مورد نیاز خود را از بارندگی های موجود تامین می نمایند.

****

به سومین عرصه مورد بازدید منطقه ای بود که در سالهای قبل تحت کشت اداره کل منابع طبیعی قم قرار گرفته و در حاشیه جاده قم – جعفریه واقع شده بود.

ارتفاع نهال های کاشت شده در اسفند سال ۹۹ در حدوده نیم متر بوده بودند.

در عرصه دیگر که در سال ۸۸  عملیات کاشت در سطحی معادل ۲۰۰ هکتار انجام شده بود نهال ها دارای تاج پوششی بیش از یک متر مربع بودند.

معاون فنی منابع طبیعی قم گفت: در برخی از مناطق استان این نهال ها دارای عمری بیش از ۲۵ سال بوده و فقط دو تا سه سال نیاز به آبیاری و حفاظت دارند اما پس از آن که نهال حالت چوبی پیدا کند سالی دو بار عرصه برای چرای دام آزاد می شود و با مصرف سرشاخه ها توسط دام این نهال ها رشد بهتری هم خواهند داشت.

چهارمین مقصد ما دریاچه واقع در کوه نمک بود جایی در دل بیابان که در چند کیلومتری آن نمک روی زمین را سفید کرده و دریاچه ای کم آب در سکوت کامل میان کوه ها محصور شده است.

عمق کم این دریاچه مانند سد ۱۵ خرداد و دیگر منابع آبی قم نشان از کم آبی گسترده در استان قم دارد که لزوم برنامه های مدیریتی و صرفه جویی در آب را به رخ هر رهگذر می کشد.پایان پیام/۱۱۰

فاطمه سادات محمدی